Απόφαση-βόμβα για την Κύπρο

Βρυξέλλες: του Θάνου Αθανασίου Το ποσό των 5,85 δισ. ευρώ θα μαζέψει η Κυπριακή Κυβέρνηση από την επιβολή ενός εφάπαξ φόρου στις καταθέσεις 6,75% από το πρώτο ευρώ και 9,75% πάνω από τις 100.000 ευρώ - μέτρο άμεσα εφαρμόσιμο - για να ρίξει το επίπεδο του δημοσίου χρέους κοντά στο 100% του ΑΕΠ ως το 2020. Ταυτόχρονα θα επιβληθεί 20-25% μόνιμος φόρος στους τόκου των καταθέσεων και θα αυξηθούν τόσο ο φόρος εισοδήματος, όσο και ο εταιρικός φόρος στο 12,5%, παρεμβάσεις που στο σύνολό τους θα επιφέρουν εμπροσθοβαρή έσοδα για τις κυπριακές αρχές ύψους 4,5 μονάδων του κυπριακού ΑΕΠ. Οι καταθέσεις σε κυπριακές τράπεζες έχουν ήδη μπλοκαριστεί και όπως εξήγησαν τα θεσμικά όργανα της ευρωζώνης «κανείς μπορεί να κάνει όποια ανάληψη θέλει μείον την εφάπαξ εισφορά αλληλεγγύης». Η απόφαση αυτή θα οδηγήσει σε χρηματοδότηση ύψους 10 δισ. από την ΕΕ και το ΔΝΤ, το οποίο θα εξετάσει σχετική εισήγηση της Κρ.Λαγκάρντ στο διοικητικό του Συμβούλιο το συντομότερο. Ήδη όπως έγινε γνωστό, πολυμελής αποστολή του ΔΝΤ ετοιμάζεται να επιστρέψει στην Κύπρο για να σχηματοποιήσει το τελικό κείμενο του μνημονίου που θα υπογραφεί στο δεύτερο μισό του Απριλίου. Σε αυτό το πλαίσιο και παρά τη δέσμευση Αναστασιάδη πως οι μισθοί και οι συντάξεις δε θα μειωθούν επιπλέον το ΔΝΤ θα ασκήσει αφόρητες πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο τη δημοσιονομική προσαρμογή. Οι καταθέτες που θα υποστούν το «κούρεμα» θα λάβουν σε αντάλλαγμα μετοχές των τραπεζών όπου διατηρούν τους λογαριασμούς τους, ισόποσης αξίας με τα λεφτά που έχασαν. Τονίζεται ότι οι καταθέσεις που διατηρούνται στα υποκαταστήματα και τις θυγατρικές των Κυπριακών τραπεζών της Ελλάδας δεν πλήττονται ούτε κινδυνεύουν, σύμφωνα με διαβεβαιώσεις του προέδρου του Eurogroup, Γερούν Νταϊσελμπλουμ. Σύμφωνα με το eurogroup αναμένεται στο εγγύς μέλλον να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για να εξαγοραστούν αυτά τα υποκαταστήματα από «μεγάλη ελληνική τράπεζα» - χωρίς ωστόσο να εκτροχιαστεί και το πρόγραμμα της Ελλάδας. Επιπλέον ο τραπεζικός τομέας της χώρας θα μειωθεί σε όγκο σταδιακά, με λουκέτα και συγχωνεύσεις ως το 2018, μέχρι να αγγίξει τον κοινοτικό μέσο όρο της αναλογίας τραπεζικού τομέα και ΑΕΠ. Το μέγεθος τους δανείου των 10 δισ., το κούρεμα των καταθέσεων και τα δημοσιονομικά μέτρα θα φέρουν το κυπριακό δημόσιο χρέος σε μια βιώσιμη πορεία ως το 2020, οπότε και θα αγγίξει το 100% του ΑΕΠ. Μόνο στην Κύπρο το κούρεμα καταθέσεων Σύμφωνα με τους ευρωπαίους αξιωματούχους η μέθοδος του κουρέματος καταθέσεων δεν πρόκειται να επιβληθεί σε άλλες διασώσεις, όπως και δεν έγινε στο παρελθόν. Νταϊσελμπλουμ: “στην περίπτωση της Κύπρου τα νούμερα ήταν πολύ μεγάλα σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρα. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας ήταν τεράστιος, ξεπερνώντας πέντε φορές σε μέγεθος το ΑΕΠ της χώρας ή και επτά φορές αν συνυπολογιστούν και οι ελληνικές θυγατρικές. Ήταν κάτι που έπρεπε να γίνει”. Ο δε επίτροπος Ρεν, επιρρίπτοντας ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση, δικαιολόγησε την απόφαση λέγοντας ότι “μετά από εννέα μήνες διαπραγματεύσεων, η κατάσταση επιδεινώθηκε σημαντικά”. Σύμφωνα με τη διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η απόφαση διασφαλίζει “δίκαιη κατανομή του βάρους της διάσωσης” και επιβεβαίωσε ότι θα εισηγηθεί στο ΔΣ του Ταμείου να συμμετάσχει με χρήματα στο Κυπριακό Πρόγραμμα. Τέλος για την κεντρική τράπεζα ο κ. Γ.Άζμουσεν εξήγησε σε σχέση με το κούρεμα πως “το κάνουμε για να πετύχουμε τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Και τη διευρύνουμε όχι μόνο στους Κυπρίους, αλλά και στους ξένους, οι οποίοι συμβάλλουν στο βάρος της διάσωσης”. Διευκρίνισε μάλιστα ότι “οι χρηματοδοτικές ανάγκες όλων των κρατών που βρίσκονται σε Πρόγραμμα είναι καλυμμένες και επομένως δεν θα παραστεί ανάγκη λήψης παρόμοιων μέτρων”. Σημεία του ανακοινωθέντος του eurogroup - Το Eurogroup καλωσορίζει την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε με τις κυπριακές αρχές για την εγκαθίδρυση ενός προγράμματος οικονομικής προσαρμογής. - Το Εurogroup καλωσορίζει τους όρους αναφοράς για μια ανεξάρτητη αξιολόγηση σχετικά με την εφαρμογή του πλαισίου κατά του ξεπλύματος χρήματος στα κυπριακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, περιλαμβάνοντας τη Moneyvall, παράλληλα με ένα ιδιωτικό διεθνή ελεγκτικό οίκο και έχει λάβει διαβεβαιώσεις ότι η έναρξη αυτού του ελέγχου είναι άμεση. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν προβλήματα στην εφαρμογή αυτού του πλαισίου, θα διορθωθούν ως μέρος των προϋποθέσεων του προγράμματος. - Το Eurogroup επιδοκιμάζει τις κυπριακές αρχές για τα βήματα που έχουν κάνει προς την υιοθέτηση δημοσιονομικών μέτρων, τα οποία έχουν συμφωνηθεί με την Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Αυτά προβλέπουν, ειδικότερα, την υιοθέτηση μέτρων σταθεροποίησης που αναλογούν στο 4,5% του ΑΕΠ. - Το Eurogroup καλωσορίζει τη δέσμευση των κυπριακών αρχών να επιταχύνουν τις προσπάθειες στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων. - Το Eurogroup καλωσορίζει τη δέσμευση των κυπριακών αρχών να λάβουν πρόσθετα μέτρα, ενεργοποιώντας ίδιους πόρους, προκειμένου να περιορίσουν το μέγεθος της οικονομικής βοήθειας που συνδέεται με το πρόγραμμα προσαρμογής. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν την εισαγωγή μιας εμπροσθοβαρούς εφάπαξ εισφοράς σταθερότητας που θα εφαρμόζεται σε καταθέτες που κατοικούν και δεν κατοικούν στην Κύπρο. - Τα πρόσθετα μέτρα περιλαμβάνουν την αύξηση της παρακράτησης φόρου στο κεφαλαιακό εισόδημα, την αναδιάρθρωση και ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την αύξηση του εταιρικού φόρου και τη συμμετοχή των κατόχων αξιογράφων. Το Eurogroup προσβλέπει σε μια συμφωνία μεταξύ της Κύπρου και της Ρωσίας για χρηματική συνεισφορά. - To Eurogroup εκφράζει την πεποίθηση ότι αυτές οι πρωτοβουλίες και η αυστηρή εφαρμογή των συμφωνηθέντων όρων θα επιτρέψει στο Κυπριακό δημόσιο χρέος, το οποίο προβλέπεται να φτάσει στο 100% του ΑΕΠ το 2020, να παραμείνει σε βιώσιμη τροχιά και να ενισχύσει την προοπτική οικονομικής ανάπτυξης. - Παράλληλα, το Eurogroup καλωσορίζει ότι μια συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί για τις ελληνικές θυγατρικές κυπριακών τραπεζών, που προστατεύουν τη σταθερότητα, τόσο του ελληνικού, όσο και του κυπριακού τραπεζικού συστήματος και δεν θα επιβαρύνει το ελληνικό δημόσιο χρέος. Με βάση αυτά τα δεδομένα, το Eurogroup θεωρεί ότι επί της αρχής, η οικονομική βοήθεια προς την Κύπρο θα διασφαλίσει την οικονομική σταθερότητα της Κύπρου και της ευρωζώνης συνολικά, με τη χορήγηση μιας οικονομικής βοήθειας, η οποία έχει περιοριστεί μέχρι τα 10 δις. ευρώ. Το Eurogrop θα καλωσόριζε μια συμβολή του ΔΝΤ στη χρηματοδότηση αυτού του προγράμματος. - Το Eurogroup αναμένει ότι το διοικητικό συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης θα είναι σε θέση να εγκρίνει επίσημα την πρόταση για οικονομική στήριξη έως το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου του 2013, υπό την αίρεση της ολοκλήρωσης των εθνικών διαδικασιών έγκρισης της βοήθεια. M.Σαρρής: Είναι δύσκολες, αλλά αναγκαίες ώστε να αποφευχθεί η άτακτη χρεοκοπία Σε δραματικούς τόνους σχολίασε την απόφαση ο υπουργός οικονομικών κ.Μ.Σαρρής: “είναι δύσκολες, αλλά αναγκαίες ώστε να αποφευχθεί η άτακτη χρεοκοπία και η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου, λόγω ενεργειών στις οποίες θα προέβαινε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα”, είπε σε δημοσιογραφική διάσκεψη που παραχώρησε αμέσως μετά την απόφαση. Ο κ. Σαρρής άφησε να εννοηθεί ότι η ΕΚΤ απείλησε κατά τη διάρκεια του eurogroup ότι αν δεν συμφωνούσε η Λευκωσία, θα έκλεινε τη στρόφιγγα του δανεισμού προς τις κυπριακές τράπεζες, οι οποίες και θα απειλούνταν με λουκέτο. Ανέφερε μάλιστα ότι “ήλθαμε εδώ υπό τις πιο δυσμενείς συνθήκες. Η διαφαινόμενη άτακτη χρεοκοπία ήταν ένα από τα σοβαρά ενδεχόμενα. Η σκληρή στάση ιδιαίτερα του ΔΝΤ καθώς και κάποιων άλλων εταίρων μας, δημιούργησε ένα βαρύ κλίμα. Σε τεχνοκρατικό επίπεδο, οι διαπραγματεύσεις οδηγούνταν σε αδιέξοδο”. Σύμφωνα με τον υπουργό η αρχική θέση του ΔΝΤ ήταν η επιβολή κουρέματος της τάξης του 40% στις καταθέσεις: “Εύχομαι να μην ήμουν ο υπουργός που θα αναγκαζόταν να πάρει αυτήν την απόφαση”. Ο κ.Σαρρής θεωρεί όπως είπε ότι με το ύψος αυτό του δανείου δεν θα απαιτηθούν νέα μέτρα σε μισθούς και συντάξεις, αν και κανείς δε μπορεί να δεσμευθεί οριστικά για αυτό.