Στουρναρας σε Τσιπρα
Πάρε προληπτική γραμμή στήριξης όπως το Μεξικό και η Πολωνία
Ο μόνος πολιτικός που είχε την τόλμη να κάνει
την πιο επανασταστική μεταρρύθμιση (έκλεισε την διεφθαρμένη ΕΡΤ) στην
εποχή των μνημονίων, ο Γιάννης Στουρνάρας, καλεί τον Τσίπρα να εγκαταλείψει το παπατζιλίκι της καθαρής εξόδου μιλώντας στην ιαπωνική εφημερίδα Nikkei.
Γράφει η Gillian Rothschild
Δείχνει μάλιστα την προληπτική γραμμή στήριξης και θυμίζει τα παραδείγματα του Μεξικό και της Πολωνίας.
“Οι δύο αυτές χώρες είχαν ευέλικτη πιστωτική γραμμή από το ΔΝΤ και κατόρθωσαν να προσφύγουν επιτυχώς στις χρηματοπιστωτικές αγορές χωρίς καν να κάνουν χρήση της πιστωτικής γραμμής.
Το γεγονός και μόνο ότι διέθεταν την ευέλικτη πιστωτική γραμμή τις βοήθησε να βγουν στις αγορές, τονίζει στην ιαπωνική εφημερίδα ΝΙΚΚΕΙ.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος είναι σαφής: η προληπτική πιστωτική γραμμή επιτρέπει στα ελληνικά κρατικά ομόλογα να είναι αποδεκτά ως εξασφαλίσεις για τις πράξεις αναχρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ, παρόλο που οι τίτλοι αυτοί υπολείπονται κατά πέντε βαθμίδες από την επενδυτική διαβάθμιση (waiver).
Επιπλέον, με το waiver θα μειωθεί και το κόστος δανεισμού του κράτους, διότι τα ελληνικά κρατικά ομόλογα θα μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων του δημόσιου τομέα (PSPP) της ΕΚΤ, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μέσω των κατάλληλων αποφάσεων του Eurogroup για την ελάφρυνση του χρέους.
Είτε το καταλαβαίνει είτε όχι (ακόμη) η κυβέρνηση, η εντεινόμενη μεταβλητότητα στις αγορές οδηγεί τη χώρα στην ανάγκη να συνδυάσει ένα «μαξιλάρι» ρευστότητας, με την προληπτική πιστωτική γραμμή.
Αυτό είναι το σχέδιο που βρίσκεται στο τραπέζι των θεσμών εν μέσω αυξημένου ρίσκου μετά τις αναταράξεις από την Ιταλία και ανάγκη να θωρακιστεί η Ελλάδα από τις αντιδράσεις των αγορών μετά τη λήξη του προγράμματος.
Το γεγονός ότι η λήξη του προγράμματος θα συνοδευτεί και με λήξη του waiver, το οποίο επιτρέπει τώρα στην ΕΚΤ να δέχεται ως ενέχυρα για χρηματοδότηση τους ελληνικούς τίτλους που κανονικά δεν θα ήταν επιλέξιμοι βάσει πιστοληπτικής αξιολόγησης, κάνει επιφυλακτικές τις αγορές, ειδικά μετά την κρίση στην Ιταλία.
Μάλιστα, δεν είναι το κόστος που προβληματίζει αφού, όπως τονίζουν οι γνώστες των αγορών, σε μια χώρα που έχει πιστοληπτική αξιολόγηση πέντε βαθμίδες χαμηλότερη από το όριο της επενδυσιμότητας, δεν θα γίνονται καν repos.
H κρίση σε Ιταλία και οι ανησυχίες για την Ισπανία «απαιτούν» δίχτυ ασφαλείας για την Ελλάδα και συγκεκριμένα, προληπτική γραμμή στήριξης, την οποία δεν θα χρησιμοποιήσει αν όλα πάνε καλά και οι χρηματοδοτικές ανάγκες καλύπτονται από το μαξιλάρι ρευστότητας.
Η προληπτική πιστωτική γραμμή, πέρα από το ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει πρόσβαση, αν χρειαστεί, σε φθηνά κεφάλαια του ESM, και να συντηρήσει το waiver, θα επέτρεπε επίσης τη συμμετοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ στην κανονική περίοδο, αλλά κυρίως στην περίοδο της επανεπένδυσης.
Αυτό το πλαίσιο διασφαλίζει στην ουσία φθηνότερο δανεισμό για τις τράπεζες και τη χώρα, αν και η κυβέρνηση ανησυχεί ότι η προληπτική γραμμή θα δώσει λάθος σήμα στις αγορές, που θα πιστέψουν ότι δεν μπορεί να σταθεί μόνη της για τη χρηματοδότησή της μετά τη λήξη του προγράμματος.
Στην περίπτωση του Μεξικού, το οποίο είχε λάβει αντίστοιχη προληπτική γραμμή στήριξης (την λεγόμενη flexible credit line), οι αγορές είχαν αντιδράσει θετικά και τα επιτόκια για τη χρηματοδότηση της χώρας κατέρρευσαν.
Στο μεταξύ ο συνεργάτης μας Αθανάσιος Χ. Παπανδρόπουλος, στο άρθρο που ακολουθεί αποκαλύπτει το κυβερνητικό παπατζιλίκι σε όλο του το μεγαλείο:
Kαλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης, μαξιλάρια ασφαλείας και λοιπές ανοησίες. Θα αποφασίσουν κάποια στιγμή οι πολιτικοί μας να μιλήσουν την γλώσσα της αλήθειας; Δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, είναι τόσο δύσκολο για κάποιους πολιτικούς να καταλάβουν ποια είναι η δύναμη της πραγματικότητας; Όσο και αν οι άνθρωποι αυτοί συμμερίζονται την περί πραγματικότητας πλατωνική θεώρηση, προσωπικά πιστεύουμε ότι η ζωή δεν είναι μόνον ένα όνειρο. Ο πόνος, η ηδονή, η γέννηση, η ζωή και ο θάνατος, όσο φευγάτες και εφήμερες πραγματικότητες και αν είναι, δεν παύουν να συνιστούν την αληθινή ανθρώπινη πραγματικότητά μας.
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Πώς θα βγει η Ελλάδα στις αγορές όταν η χρεοκοπία της οφείλεται ακριβώς στην έλλειψη εμπιστοσύνης των αγορών απέναντί της; Είναι δυνατόν να πιστέψει κανείς ότι οι αγορές θα υποδεχθούν την Ελλάδα μετά βαΐων και κλάδων επειδή πέρασε μία οκταετία λιτότητας; Ακριβώς το αντίθετο θα συμβεί. Οι αγορές, σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, θα είναι κουμπωμένες απέναντι στην χώρα διότι την θεωρούν πάντα τον αδύναμο κρίκο της ευρωζώνης.
Από την άποψη αυτή, λοιπόν, ορισμένες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης είναι εξαιρετικά επιπόλαιες και δείχνουν προς τους τρίτους πόσο ερασιτεχνικά αντιμετωπίζεται στην χώρα μας μία κρίση βαθύτατα διαρθρωτική. Μια τέτοια πρωτοβουλία είναι και αυτή της δημιουργίας του περίφημου «μαξιλαριού ασφαλείας». Ιδού γιατί.
Στην κλασσική οικονομική πρακτική ο ορισμός του «μαξιλαριού ασφαλείας» είναι τα συναλλαγματικά αποθέματα που διαθέτει μία χώρα σε περιπτώσεις κρίσεων. Δυστυχώς έχει δε ιστορικά αποδειχθεί ότι, αν μία χώρα αντιμετωπίζει προβλήματα και άρα δεν εμπνέει εμπιστοσύνη, οι αγορές από τις οποίες αντλεί ρευστότητα φροντίζουν μέσα σε λίγες ημέρες, ενίοτε δε και ώρες, να τα εξαντλήσουν, όσο μεγάλα και αν είναι. Κάτι παρόμοιο συνέβη και με την Ελλάδα πριν εννέα χρόνια, ασχέτως αν λίγοι θέλουν να το καταλάβουν.
Με την ένταξη της χώρας μας στην ευρωζώνη η σημασία του μαξιλαριού ασφαλείας, ήτοι η ύπαρξη επαρκών συναλλαγματικών αποθεμάτων, μειώθηκε σε υπερθετικό βαθμό. Και τούτο διότι η «δραχμή» είχε πλέον χαθεί μέσα στο ευρώ και η Ελλάδα απολάμβανε τα πλεονεκτήματα των ισχυρών νομισμάτων που στήριζαν ευρώ. Επωφελείτο έτσι του γερμανικού μάρκου και της πανευρωπαϊκής σφιχτής νομισματικής πολιτικής. Ήταν η εποχή της μεγάλης ευφορίας. Έτσι, μπροστά στην αφθονία κεφαλαίου, σταματήσαμε να ενδιαφερόμαστε για το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών και τις αυτόνομες εισροές/εκροές κεφαλαίων, γιατί μπορούσαμε να καλύψουμε τα ανοίγματα με δανεισμό, και μάλιστα φθηνό.
Σε άρθρο μου το 2004 υποστήριζα ότι αυτή η δυνατότητα υπέκρυπτε σοβαρούς κινδύνους για μία οικονομία που θα απέφευγε τις μεταρρυθμίσεις στον παραγωγικό ιστό και θα έκρυβε τις αδυναμίες της με τον δανεισμό. Η τεράστια διεθνής ρευστότητα της εποχής και η έπαρση των ελληνικών τραπεζικών και κομματικών κύκλων ότι δεν υπήρχαν πλέον περιορισμοί στα κεφάλαια που μπορούσε να αντλήσει η χώρα μας, έθαψαν την προειδοποίηση, που με σαφήνεια αναφερόταν στην μελλοντική αδυναμία δανεισμού με αποδεκτά επιτόκια. Λίγα χρόνια μετά το άρθρο βρήκε την πλήρη δικαίωσή του.
Η τρέχουσα κυβερνητική λογική είναι απλή: φτιάχνω ένα απόθεμα σε ευρώ και αν αύριο δεν μού δανείζουν οι αγορές (δηλαδή μού δανείζουν με απαγορευτικά για την εξυπηρέτηση του δανείου επιτόκια) τότε χρησιμοποιώ το μαξιλάρι ασφαλείας για να καλύψω τις υποχρεώσεις μου. Η οικονομική και πολιτική λογική πίσω από την ιδέα αυτή είναι επιεικώς ελλειμματική και, λιγότερο επιεικώς, από επικίνδυνη έως ηλίθια.
Κατ’ αρχάς, τα ποσά που έχουμε να πληρώσουμε σε τοκοχρεολύσια είναι τεράστια (πλησιάζουν τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2019/2020), συνεπώς κανένα μαξιλάρι ασφαλείας δεν επαρκεί. Δεύτερον, ακόμη και αν τα βολέψουμε την μία χρονιά, τί θα γίνει την επόμενη; Διότι, αν η χώρα μας έχει αντιμετωπίσει τέτοιο πρόβλημα αυτό δεν θα εξαφανιστεί από την μία χρονιά (την οποία θεωρητικά θα καλύψουμε) στην άλλη όπου προφανώς θα εξακολουθήσει να υπάρχει –αλλά μαξιλάρι δεν θα υπάρχει. Τρίτον, όταν (και όχι αν) θα εμφανιστεί το πρόβλημα αυτό, τότε αυτόματα η χώρα θα υποχρεωθεί να στραφεί σε εξωτερική βοήθεια –γράφε μνημόνια. Ας μην ξεχνάμε ότι τα τέσσερα σύγχρονα μνημόνια ακολούθησαν στα αχνάρια αυτών που υπογράψαμε το 1983, το 1985, το 1991 και που τότε έφεραν τον πομπώδη τίτλο «προγράμματα σταθεροποίησης». Δεν τηρήσαμε κανένα από αυτά τα «σταθεροποιητικά προγράμματα» και γι’ αυτό ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το πολυθρύλητο «μαξιλάρι ασφαλείας» είναι μια μεγάλη –και επικίνδυνη– τρύπα στο νερό. Όχι μόνον δεν εγγυάται την ανεξαρτησία της χώρας, αλλά είναι και κοινωνικά επικίνδυνο. Δημιουργεί την ψευδαίσθηση ασφάλειας, ενθαρρύνει τις συντεχνιακές διεκδικήσεις και, κυρίως, υπονομεύει την διατηρησιμότητα των (έτσι κι αλλιώς ανεπαρκών και ευάλωτων) μεταρρυθμίσεων που με δυσκολία έχουμε υλοποιήσει.
Η χώρα έχει απόλυτη ανάγκη της προληπτικής γραμμής πίστωσης. Αν αυτή δεν εξυπηρετεί τις κομματικές σκοπιμότητες των Συριζανέλ, είναι δικό τους πρόβλημα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προσφέρει τεράστιο μειονέκτημα στην χώρα και τους πολίτες της αν δεν εμείνει στην υιοθέτησή της. Τα περί «μαξιλαριού ασφαλείας» είναι για τους αφελείς.
Γράφει η Gillian Rothschild
Δείχνει μάλιστα την προληπτική γραμμή στήριξης και θυμίζει τα παραδείγματα του Μεξικό και της Πολωνίας.
“Οι δύο αυτές χώρες είχαν ευέλικτη πιστωτική γραμμή από το ΔΝΤ και κατόρθωσαν να προσφύγουν επιτυχώς στις χρηματοπιστωτικές αγορές χωρίς καν να κάνουν χρήση της πιστωτικής γραμμής.
Το γεγονός και μόνο ότι διέθεταν την ευέλικτη πιστωτική γραμμή τις βοήθησε να βγουν στις αγορές, τονίζει στην ιαπωνική εφημερίδα ΝΙΚΚΕΙ.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος είναι σαφής: η προληπτική πιστωτική γραμμή επιτρέπει στα ελληνικά κρατικά ομόλογα να είναι αποδεκτά ως εξασφαλίσεις για τις πράξεις αναχρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ, παρόλο που οι τίτλοι αυτοί υπολείπονται κατά πέντε βαθμίδες από την επενδυτική διαβάθμιση (waiver).
Επιπλέον, με το waiver θα μειωθεί και το κόστος δανεισμού του κράτους, διότι τα ελληνικά κρατικά ομόλογα θα μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων του δημόσιου τομέα (PSPP) της ΕΚΤ, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μέσω των κατάλληλων αποφάσεων του Eurogroup για την ελάφρυνση του χρέους.
Είτε το καταλαβαίνει είτε όχι (ακόμη) η κυβέρνηση, η εντεινόμενη μεταβλητότητα στις αγορές οδηγεί τη χώρα στην ανάγκη να συνδυάσει ένα «μαξιλάρι» ρευστότητας, με την προληπτική πιστωτική γραμμή.
Αυτό είναι το σχέδιο που βρίσκεται στο τραπέζι των θεσμών εν μέσω αυξημένου ρίσκου μετά τις αναταράξεις από την Ιταλία και ανάγκη να θωρακιστεί η Ελλάδα από τις αντιδράσεις των αγορών μετά τη λήξη του προγράμματος.
Το γεγονός ότι η λήξη του προγράμματος θα συνοδευτεί και με λήξη του waiver, το οποίο επιτρέπει τώρα στην ΕΚΤ να δέχεται ως ενέχυρα για χρηματοδότηση τους ελληνικούς τίτλους που κανονικά δεν θα ήταν επιλέξιμοι βάσει πιστοληπτικής αξιολόγησης, κάνει επιφυλακτικές τις αγορές, ειδικά μετά την κρίση στην Ιταλία.
Μάλιστα, δεν είναι το κόστος που προβληματίζει αφού, όπως τονίζουν οι γνώστες των αγορών, σε μια χώρα που έχει πιστοληπτική αξιολόγηση πέντε βαθμίδες χαμηλότερη από το όριο της επενδυσιμότητας, δεν θα γίνονται καν repos.
H κρίση σε Ιταλία και οι ανησυχίες για την Ισπανία «απαιτούν» δίχτυ ασφαλείας για την Ελλάδα και συγκεκριμένα, προληπτική γραμμή στήριξης, την οποία δεν θα χρησιμοποιήσει αν όλα πάνε καλά και οι χρηματοδοτικές ανάγκες καλύπτονται από το μαξιλάρι ρευστότητας.
Η προληπτική πιστωτική γραμμή, πέρα από το ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει πρόσβαση, αν χρειαστεί, σε φθηνά κεφάλαια του ESM, και να συντηρήσει το waiver, θα επέτρεπε επίσης τη συμμετοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ στην κανονική περίοδο, αλλά κυρίως στην περίοδο της επανεπένδυσης.
Αυτό το πλαίσιο διασφαλίζει στην ουσία φθηνότερο δανεισμό για τις τράπεζες και τη χώρα, αν και η κυβέρνηση ανησυχεί ότι η προληπτική γραμμή θα δώσει λάθος σήμα στις αγορές, που θα πιστέψουν ότι δεν μπορεί να σταθεί μόνη της για τη χρηματοδότησή της μετά τη λήξη του προγράμματος.
Στην περίπτωση του Μεξικού, το οποίο είχε λάβει αντίστοιχη προληπτική γραμμή στήριξης (την λεγόμενη flexible credit line), οι αγορές είχαν αντιδράσει θετικά και τα επιτόκια για τη χρηματοδότηση της χώρας κατέρρευσαν.
Στο μεταξύ ο συνεργάτης μας Αθανάσιος Χ. Παπανδρόπουλος, στο άρθρο που ακολουθεί αποκαλύπτει το κυβερνητικό παπατζιλίκι σε όλο του το μεγαλείο:
Kαλλιέργεια φαρμακευτικής κάνναβης, μαξιλάρια ασφαλείας και λοιπές ανοησίες. Θα αποφασίσουν κάποια στιγμή οι πολιτικοί μας να μιλήσουν την γλώσσα της αλήθειας; Δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, είναι τόσο δύσκολο για κάποιους πολιτικούς να καταλάβουν ποια είναι η δύναμη της πραγματικότητας; Όσο και αν οι άνθρωποι αυτοί συμμερίζονται την περί πραγματικότητας πλατωνική θεώρηση, προσωπικά πιστεύουμε ότι η ζωή δεν είναι μόνον ένα όνειρο. Ο πόνος, η ηδονή, η γέννηση, η ζωή και ο θάνατος, όσο φευγάτες και εφήμερες πραγματικότητες και αν είναι, δεν παύουν να συνιστούν την αληθινή ανθρώπινη πραγματικότητά μας.
του Αθαν. Χ. ΠαπανδρόπουλουΠώς θα βγει η Ελλάδα στις αγορές όταν η χρεοκοπία της οφείλεται ακριβώς στην έλλειψη εμπιστοσύνης των αγορών απέναντί της; Είναι δυνατόν να πιστέψει κανείς ότι οι αγορές θα υποδεχθούν την Ελλάδα μετά βαΐων και κλάδων επειδή πέρασε μία οκταετία λιτότητας; Ακριβώς το αντίθετο θα συμβεί. Οι αγορές, σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, θα είναι κουμπωμένες απέναντι στην χώρα διότι την θεωρούν πάντα τον αδύναμο κρίκο της ευρωζώνης.
Από την άποψη αυτή, λοιπόν, ορισμένες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης είναι εξαιρετικά επιπόλαιες και δείχνουν προς τους τρίτους πόσο ερασιτεχνικά αντιμετωπίζεται στην χώρα μας μία κρίση βαθύτατα διαρθρωτική. Μια τέτοια πρωτοβουλία είναι και αυτή της δημιουργίας του περίφημου «μαξιλαριού ασφαλείας». Ιδού γιατί.
Στην κλασσική οικονομική πρακτική ο ορισμός του «μαξιλαριού ασφαλείας» είναι τα συναλλαγματικά αποθέματα που διαθέτει μία χώρα σε περιπτώσεις κρίσεων. Δυστυχώς έχει δε ιστορικά αποδειχθεί ότι, αν μία χώρα αντιμετωπίζει προβλήματα και άρα δεν εμπνέει εμπιστοσύνη, οι αγορές από τις οποίες αντλεί ρευστότητα φροντίζουν μέσα σε λίγες ημέρες, ενίοτε δε και ώρες, να τα εξαντλήσουν, όσο μεγάλα και αν είναι. Κάτι παρόμοιο συνέβη και με την Ελλάδα πριν εννέα χρόνια, ασχέτως αν λίγοι θέλουν να το καταλάβουν.
Με την ένταξη της χώρας μας στην ευρωζώνη η σημασία του μαξιλαριού ασφαλείας, ήτοι η ύπαρξη επαρκών συναλλαγματικών αποθεμάτων, μειώθηκε σε υπερθετικό βαθμό. Και τούτο διότι η «δραχμή» είχε πλέον χαθεί μέσα στο ευρώ και η Ελλάδα απολάμβανε τα πλεονεκτήματα των ισχυρών νομισμάτων που στήριζαν ευρώ. Επωφελείτο έτσι του γερμανικού μάρκου και της πανευρωπαϊκής σφιχτής νομισματικής πολιτικής. Ήταν η εποχή της μεγάλης ευφορίας. Έτσι, μπροστά στην αφθονία κεφαλαίου, σταματήσαμε να ενδιαφερόμαστε για το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών και τις αυτόνομες εισροές/εκροές κεφαλαίων, γιατί μπορούσαμε να καλύψουμε τα ανοίγματα με δανεισμό, και μάλιστα φθηνό.
Σε άρθρο μου το 2004 υποστήριζα ότι αυτή η δυνατότητα υπέκρυπτε σοβαρούς κινδύνους για μία οικονομία που θα απέφευγε τις μεταρρυθμίσεις στον παραγωγικό ιστό και θα έκρυβε τις αδυναμίες της με τον δανεισμό. Η τεράστια διεθνής ρευστότητα της εποχής και η έπαρση των ελληνικών τραπεζικών και κομματικών κύκλων ότι δεν υπήρχαν πλέον περιορισμοί στα κεφάλαια που μπορούσε να αντλήσει η χώρα μας, έθαψαν την προειδοποίηση, που με σαφήνεια αναφερόταν στην μελλοντική αδυναμία δανεισμού με αποδεκτά επιτόκια. Λίγα χρόνια μετά το άρθρο βρήκε την πλήρη δικαίωσή του.
Η τρέχουσα κυβερνητική λογική είναι απλή: φτιάχνω ένα απόθεμα σε ευρώ και αν αύριο δεν μού δανείζουν οι αγορές (δηλαδή μού δανείζουν με απαγορευτικά για την εξυπηρέτηση του δανείου επιτόκια) τότε χρησιμοποιώ το μαξιλάρι ασφαλείας για να καλύψω τις υποχρεώσεις μου. Η οικονομική και πολιτική λογική πίσω από την ιδέα αυτή είναι επιεικώς ελλειμματική και, λιγότερο επιεικώς, από επικίνδυνη έως ηλίθια.
Κατ’ αρχάς, τα ποσά που έχουμε να πληρώσουμε σε τοκοχρεολύσια είναι τεράστια (πλησιάζουν τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2019/2020), συνεπώς κανένα μαξιλάρι ασφαλείας δεν επαρκεί. Δεύτερον, ακόμη και αν τα βολέψουμε την μία χρονιά, τί θα γίνει την επόμενη; Διότι, αν η χώρα μας έχει αντιμετωπίσει τέτοιο πρόβλημα αυτό δεν θα εξαφανιστεί από την μία χρονιά (την οποία θεωρητικά θα καλύψουμε) στην άλλη όπου προφανώς θα εξακολουθήσει να υπάρχει –αλλά μαξιλάρι δεν θα υπάρχει. Τρίτον, όταν (και όχι αν) θα εμφανιστεί το πρόβλημα αυτό, τότε αυτόματα η χώρα θα υποχρεωθεί να στραφεί σε εξωτερική βοήθεια –γράφε μνημόνια. Ας μην ξεχνάμε ότι τα τέσσερα σύγχρονα μνημόνια ακολούθησαν στα αχνάρια αυτών που υπογράψαμε το 1983, το 1985, το 1991 και που τότε έφεραν τον πομπώδη τίτλο «προγράμματα σταθεροποίησης». Δεν τηρήσαμε κανένα από αυτά τα «σταθεροποιητικά προγράμματα» και γι’ αυτό ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το πολυθρύλητο «μαξιλάρι ασφαλείας» είναι μια μεγάλη –και επικίνδυνη– τρύπα στο νερό. Όχι μόνον δεν εγγυάται την ανεξαρτησία της χώρας, αλλά είναι και κοινωνικά επικίνδυνο. Δημιουργεί την ψευδαίσθηση ασφάλειας, ενθαρρύνει τις συντεχνιακές διεκδικήσεις και, κυρίως, υπονομεύει την διατηρησιμότητα των (έτσι κι αλλιώς ανεπαρκών και ευάλωτων) μεταρρυθμίσεων που με δυσκολία έχουμε υλοποιήσει.
Η χώρα έχει απόλυτη ανάγκη της προληπτικής γραμμής πίστωσης. Αν αυτή δεν εξυπηρετεί τις κομματικές σκοπιμότητες των Συριζανέλ, είναι δικό τους πρόβλημα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προσφέρει τεράστιο μειονέκτημα στην χώρα και τους πολίτες της αν δεν εμείνει στην υιοθέτησή της. Τα περί «μαξιλαριού ασφαλείας» είναι για τους αφελείς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.