Δηλώσεις προσωπικοτήτων και αναφορές του Τύπου της εποχής για την Ουγγρική εξέγερση του 1956 :

 

ΗΛΙΑΣ ΒΕΝΕΖΗΣ :

«Το πιο συνταρακτικό, είναι αυτό που περιγράφει: το πως πήγαιναν τα παιδιά της Ουγγαρίας να πέσουν πάνω στα ρωσικά τανκς που τα θέριζαν. Έπεφτε λέει το χιόνι, πασπάλιζε τα αναστατωμένα μαλλιά των παιδιών - οι νοικοκυρές της Βουδαπέστης και οι γεροντότεροι ρίχνουν από τα παράθυρα τρόφιμα στα παιδιά, ή κατέβαιναν στις πόρτες και τους έδιναν ό,τι είχαν, κονιάκ ή τίποτα φαγί, ή τίποτα γλυκό. Τα εγκαρδίωναν με χαμόγελο, τα κορίτσια και τα αγόρια απαντούσαν χαμογελώντας, λέγαν κανένα αστείο, ύστερα στήναν το αυτί τους, και με μάτια όπου άναβε ή φλόγα άκουγαν τους πυροβολισμούς που είχαν ξαναρχίσει πιο κάτω. «Πάμε» λέγαν. Και ξεκινούσαν να πεθάνουν.. «Που πας εσύ;» λέει μια κυρούλα σ’ ένα κορίτσι άοπλο. «Και να είχα όπλο, δεν ξέρω να το μεταχειρισθώ» της αποκρίνεται. «Αλλά εκείνος που βλέπεις - κι’ έδειξε ένα παλικαράκι πού φαινόταν να είναι ο αρχηγός τους - είναι αδερφός μου. Μου είπε «έλα» και πάω μαζί του». Ήταν μια ομάδα ίσαμε πεντακόσια παιδιά - σημειώνει ο ανταποκριτής. Τα θερίσανε όλα, σε λίγο, οι Ρώσοι. Ακόμα, λέει, και όταν ελάχιστα που απόμεναν, εσήκωσαν άσπρη σημαία πίσω από ένα τοίχο που τα προστάτευε, ακόμα και τότε οι Ρώσοι, μεθυσμένοι από το αίμα και την αντίσταση που βρίσκαν, δεν σταμάτησαν. Τα παιδιά, με το πασπαλισμένο χιόνι στα μαλλιά, χάθηκαν όλα...

Νίκος ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ :

«... Ως Έλληνας που βαθύτατα υποφέρω για τον στραγγαλισμό της ελευθερίας στην Κύπρο από τους Άγγλους, εννοώ καλύτερα από κάθε άλλον και συμμετέχω στον αγώνα του Ουγγρικού λαού για την ελευθερία. Τα μεγάλα λόγια, Δικαιοσύνη, Ελευθερία, Δικαιώματα του Ανθρώπου μας τα λένε για να κρύψουν την ατιμία και την αδικία».

Παύλος ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ (δημοσιογράφος, λογοτέχνης, 1895-1984):

«... Την ίδια στιγμή μέσα στην καρδιά τής Ευρώπης διαπράττεται η δολοφονία ενός λαού. Δεν του στερείται μόνο το δικαίωμα να εκλέξει τον τρόπο τής ζωής του. Του αφαιρούν την ίδια τη ζωή. Κεφάλια πέφτουν. Κοκκίνισε ό Δούναβης από το αίμα. Ξένος στρατός επιβάλλει τις θελήσεις του. Διαπραγματεύσεις για την τεχνική τής αποχωρήσεως των Σοβιετικών στρατευμάτων. Αυτό ήταν η φάκα. Παγίδα για να συλληφθούν εκείνοι με τούς όποιους διαπραγματεύονται».

Ευάγγελος ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ (παιδαγωγός, φιλόσοφος, δοκιμιογράφος, 1900 – 1982):

«Επειδή ένας λαός στο κέντρο της Ευρώπης ξεσηκώθηκε για να διεκδικήσει το δικαίωμα ν’ αυτοκυβερνηθεί έπεσαν απάνω του και τον αιματοκύλισαν χωρίς καμιά συμπόνια εκείνοι ακριβώς που διαλαλούν ότι στο πρόγραμμά τους έβαλαν να δώσουν κάτω από τον ήλιο μοίρα στους φτωχούς και στους καταφρονεμένους».

Ο αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων Γεώργιος ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ:

«... Ο Κομμουνισμός, είναι ώριμος να γίνει παρελθόν εάν οι ηγέται του Ελευθέρου Κόσμου θελήσουν να κάμουν την Δημοκρατία μέλλον - μέλλον και γι’ αυτή τη Σοβιετική Ένωση. Η τραγωδία της Ουγγαρίας, επιβεβαιώνει απόλυτα αυτή την αλήθεια. Δυστυχώς, η Αγγλία και η Γαλλία έκαμαν ακριβώς το αντίθετο. Και η μόνη ακτίνα φωτός μας ήρθε από την Αμερική για να μας προφυλάξει από την απόλυτη απόγνωση - η Χριστιανική πίστηστην ειρήνη του προέδρου Αϊζενχάουερ...»

Ο αρχηγός του Δημοκρατικού Κόμματος του Εργαζόμενου Λαού Γεώργιος ΚΑΡΤΑΛΗΣ (1908 - 1957) :

«Τα γεγονότα της Ουγγαρίας, αποτελούν, αναντίρρητα, μέγα σφάλμα της σοβιετικής πολιτικής - μίαν ενέργειαν που έρχεται εις οξυτάτην αντίφασιν προς την Ιδέαν της ειρηνικής συνυπάρξεως και της ισοτιμίας των λαών, την οποίαν η Σοβιετική Ένωση είχεν υψώσει ως φωτεινόν έμβλημα της διεθνούς πολιτικής της. Διότι, το Ουγγρικόν κίνημα είναι απολύτως λαϊκόν. Και με κανέναν τρόπο δεν πρέπει σ’ αυτό να δοθεί ο χαρακτηρισμός φασιστικής επαναστάσεως. Είναι ορθοτάτη η σχετική παρατήρησις του Γκομούλκα, ότι «μια λαϊκή εξέγερσις είναι αδύνατον να έχει υποκινητάς αντιλαίκά στοιχεία, γιατί αυτό αντίκειται στις θεμελιώδεις κοινωνιολογικές αρχές».

Παναγιώτης ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ (1902 – 1986) :

«Ο κομμουνισμός προκαλεί την εξέγερσιν των εργατών, των στρατιωτών, των αγροτών, της νεολαίας και των διανοουμένων.Και την προκαλεί όχι εν ονόματι οιουδήποτε φασίστα, διότι είχε παραγίνει και η χρησιμοποίησις αυτής της λέξεως, δεν είχεν πλέον απομείνει κανείς φασίστας εις την Ουγγαρίαν. Αλλά την επανάστασιν την έκαμον, με ελάχιστα μέσα, ευρισκόμενοι ενώπιον της μεγαλυτέρας και ισχυροτέρας δυνάμεως του κόσμου και ενώπιον των σοβιετικών τανκς, ακόμη και τα κορίτσια και αι εργάτριαι και οι πάντες... Το δίδαγμα διαψεύδει ολόκληρον την Μαρξιστικήν θεωρίαν και ειδικώτερον την σαγηνευτικήν δια την νεολαίαν περί πολέμου θεωρίαν της Ρόζα Λούξεμπουργκ. Η Εθνική ανεξαρτησία, η Εθνική ιδέα, η Εθνική πραγματικότηςσυνδεδεμένη με την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, αποδεικνύεται ανωτέρα της επί της βίας βασιζομένης κομμουνιστικής αλληλεγγύης. Η Ουγγαρία καθίσταται τοιουτοτρόπως μία μεγάλη εποποιΐα του αίώνος μας...»

Ηλίας ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ (1907- 1968):

«....Ένας λαϊκός ποιητής του 1848 τραγουδούσε: «Ο σοσιαλισμός έχει δύο φτερά: τον εργάτη και τον φοιτητή». Εργάτες και φοιτηταί (μαζί με τούς διανοοουμένους υπό την ηγεσίαν του Μεγάλου Μαρξιστού φιλοσφόφου Λούκαης), υπήρξαν οι πρωταγωνισταί της Ουγγρικής εξεγέρσεως. Εις την τραγικήν θέσιν περιήγαγαν οι σταλινικοί την «σοσιαλιστική εξουσίαν».

...Πλάϊ εις τα δημοκρατικά αιτήματα, (ελεύθεραι εκλογαί, ελεύθερος τύπος κ.λ.π.), διετύπωσε εθνικά αιτήματα:Εκμετάλλευσιν των κοιτασμάτων ουρανίου προς όφελος της Ουγγαρίας, αναθεώρησιν των οικονομικών συμφωνιών με τους ξένους, αποκατάστασιν του εθνικού εμβλήματος, αποχώρησιν των Ρώσων. «Ουγγαρία ανεξάρτητη και σοσιαλιστική». Πρώτη πράξις των επαναστατών υπήρξε η καταστροφή του μνηνείου του Στάλιν...»

Εφημερίδα «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΛΛΑΣ» της 1-2-1956 :

«...Η εξέγερσις του Ουγγρικού λαού υπέρ της ελευθερίας και της Ανεξαρτησίας του, επνίγη εις το αίμα. Και η εκδίκησις του Ρώσου δυνάστου θα είναι όπως φαίνεται άνευ οίκτου και ελέους. Κλίνομεν ευλαβώς το γόνυ προ του ηρωϊσμού και του μαρτυρίου του υπερηφάνου αυτού λαού ο όποιος προθύμως αντιμετώπισε τον θάνατο δια να ανακτήση την ελευθερίαν του».

Εφημερίδα «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ» της 17-11-1956 :

«....σήμερον παριστάμεθα μάρτυρες τής φοβερής τραγωδίας, εις την οποία κατεδίκασεν ο κομμουνισμός την εργατικήν τάξιν. Εις την Ουγγαρίαν ΟΙ ΕΡΓΑΤΑΙ ΕΥΡΕΘΗΣΑΝ ΕΠΙ ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΩΣ. Η εργατική τάξις έλαβε τα όπλα δια να πολεμήση την κομμουνιστική τυραννίαν. Εκήρυξε γενικήν απεργίαν, έστησε οδοφράγματα και εσήκωσε την σημαίαν της επαναστάσεως, την οποίαν εκράτησε υψηλά παρά τας κτηνώδεις εφορμήσεις των ρωσικών τανκς. Αλλ’ όταν η «δικτατορία του προλεταριάτου», όταν το «εργατικόν» και το «σοσιαλιστικόν» κράτος έγινε πραγματικότης, οι εργάται διεπίστωσαν, ότι ήσαν πλέον φυλακισμένοι εις σκοτεινόν κάτεργον. Έχασαν τας πολιτικός των ελευθερίας. Κατηργήθηκαν τα συνδικαλιστικά τους δικαιώματα. Τώρα επανεστάτησαν. ΕΠΡΟΤΙΜΗΣΑΝ ΤΑΣ ΣΦΑΙΡΑΣ ΤΩΝ ΡΩΣΙΚΩΝ ΤΑΝΚΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΝ. Ο αφορισμός του Μαρξ, προσέλαβε ζωντανόν αλλ’ αντίστροφον περιεχόμενον. Οι εργάται εξεγειρόμενοι, βλέπουν ότι «δεν έχουν να χάσουν παρά μόνο τα δεσμά τους» (που τους εσφυρηλάτησεν ο κομμουνισμός) και «έχουν να κερδίσουν έναν κόσμο ολόκληρον» (τον κόσμο των δικαιωμάτων και των δυνατοτήτων που κατέκτησαν μέσα εις την δημοκρατίαν και που τους ήρπασεν η κομμουνιστική δικτατορία)».

Εφημερίδα «ΒΡΑΔΥΝΗ» της 8-11-1956 :

«...Χθες ο κομμουνισμός εόρτασε την επέτειον της εγκαθιδρύσεώς του εις την Ρωσίαν. Ποταμοί αίματος έρρευσαν τότε και μετά τριάκοντα και εννέα έτη, οι αιμοδιψείς άρχοντες του Κρεμλίνου εορτάζουν αναβαπτιζόμενοι εις το ηρωϊκόν αίμα των Ούγγρων την επέτειον της επικρατήσεώς των.

Εις την Τασκένδην ανδράποδα, εις την Πολωνίαν μισθωτοί μπράβοι. Αυτοί είναι οι Έλληνες κομμουνισταί. Πολιτικοί και διανοούμενοι όλων των χωρών της Ευρώπης και του άλλου κόσμου οι όποιοι από μακρών ετών εστρατεύοντο και εθήτευον υπό το αιματοβαφέν λάβαρον του ερυθρού προφήτου, δεν κατώρθωσαν να συγκροτήσουν τον αποτροπιασμόν των και ύψωσαν την φωνήν των καταδικάζοντες το κομμουνιστικό όργιον του αίματος, της σφαγής και του εγκλήματος».

Εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ» της 31-10-1956 :

«Μετά την εξέγερσιν του Ανατολικού Βερολίνου, ο Μπέρια ετουφεκίσθη, μετά το Πόζναν η δικαιοσύνη είδε καλλιτέρας ημέρας, και μετά την Ουγγαρίαν, κάτι άλλο πρέπη να αλλάξη   

...Εις το βάθος πάντως, όσα συνέβησαν εις τας δύο χώρας, παρουσιάζουν το εξής κοινόν: Ότι απετέλεσαν εξέγερσιν λαών, στερημένων του άρτου των και της ελευθερίας των».

Εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» της 11-11-1956 :

«....Ασύγκριτον είναι το μεγαλείον του Ουγγρικού έθνους. Και κοσμοϊστορικής σημασίας ο άπελπις αγών του δια την ελευθερίαν. ...Όσον και αν προσπαθήση κανείς να ανεύρη εις το ιστορικόν παρελθόν ομοιότητας και αναλογίας με την Οκτωβριανήν επανάστασιν της Ουγγαρίας, δεν θα το κατορθώση. Πρόκειται περί μιας πανεθνικής εξεγέρσεως. Όλαι αι κοινωνικοί κατηγορίαι, όλαι αι ηλικίαι, όλαι αι τάσεις, είναι παρά το πλευρόν της: εργάται, στρατιώται, αγρόται, διανοούμενοι, άνδρες, γυναίκες, παιδιά.Κεντρικήν διεύθυνσιν του αγώνος δεν έχουν. Τους ενώνει μόνον ό πόθος της ελευθερίας, που είναι κοινός εις πάντας...»

«....Και οι Ούγγροι; Μάχονται με τα δόντια. Μικρά παιδιά χειρίζονται αυτοσχεδίους βόμβας με φιάλας πετρελαίου κατά των σοβιετικών αρμάτων μάχης. (Αλλά κάθε καταστρεφόμενων άρμα, το αντικαθιστούν πέντε...).

..... «Χιλιάδες Ούγγρων νέων -μετά την κτηνώδη συντριβήν της εθνικής επαναστάσεως- σύρονται τώρα από τούς Ρώσους προς την Σιβηρίαν -από όπου ουδέποτε ίσως να επανέλθουν, όπως συνέβη με εκατομμύρια ολόκληρα θυμάτων του μπολσεβικισμού. Μετά το πυρ και τον σίδηρον, η εν ψυχρώ ωργανωμένη γενοκτονία εις βάρος του τραγικού Ουγγρικού έθνους, το οποίον διέπραξεν το ανήκουστο διά τούς εξανδραποδιστάς του έγκλημα της διεκδικήσεως της εθνικής ελευθερίας».

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ – από το «Ουγγαρία 1956: Η Άνοιξη που δεν ήρθε», Ι. Γιαννάκενα, εκδόσεις Πρωτοβουλία 1986