Εκλογές 2012: Οι κρίσιμες παράμετροι στην εκλογική διαδικασία

Η γρήγορη και ιδιότυπη, από πλευράς συνθηκών, προεκλογική περίοδος τελείωσε.

2

Οι κάλπες  θα δείξουν τελικά αν θα υπάρξουν ανατροπές ή όχι και σε ποιο βαθμό. Το πολιτικό σκηνικό αναμένεται τη Δευτέρα το πρωί να είναι  πολύ διαφορετικό εντός και εκτός Κοινοβουλίου. Οι κρίσιμες παράμετροι της εκλογής, που θα καθορίσουν και την επόμενη μέρα, θα μπορούσαν να συνοψισθούν στις εξής:

1. Είναι από τις ελάχιστες φορές, για να μην πούμε ότι είναι η μοναδική ψηφοφορία, που δεν υπάρχει αναμονή για το ποιο θα είναι το πρώτο κόμμα. Θα είναι σίγουρα η Ν.Δ., σύμφωνα με το σύνολο των εκτιμήσεων και αναλύσεων. Η Ν.Δ. έθεσε ως κύριο στόχο στην προεκλογική της εκστρατεία την αυτοδυναμία. Κάτι τέτοιο όμως δεν δείχνει καθόλου πιθανό να προκύψει. Άρα αυτά που παίζουν ρόλο ως προς το πρώτο κόμμα είναι τι ποσοστό θα συγκεντρώσει , αν δηλαδή η Ν.Δ. θα προσεγγίσει το 30% ή όχι. Επίσης αν τελικά θα μείνει στη ζώνη από 24-27%, που της δίνουν οι περισσότερες δημοσκοπήσεις. Πάντωςακόμη και με 30% η Ν.Δ. δεν έχει αυτοδυναμία, αφού μαζί με το πλεονέκτημα των 50 εδρών που της δίνει ο εκλογικός νόμος θα φθάσει τις 138 έδρες. Κρίσιμη παρα ταύτα η διαφορά της από το δεύτερο κόμμα, που όσο μεγαλύτερη είναι, αν προσεγγίζει δηλαδή τις 10 μονάδες ή όχι, τόσο πιο ισχυρή θα είναι η θέση της στο επόμενο πολιτικό σκηνικό, αλλά και στη διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Επίσης θα ελαχιστοποιούνται τα περιθώρια για παράδειγμα του ΠΑΣΟΚ, να αμφισβητήσει τη βεβαιότητα ότι πρωθυπουργός θα είναι, χωρίς διαπραγμάτευση,  ο Α. Σαμαράς.
2. Κρίσιμο ζήτημα είναι και το κατά πόσον το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ευ. Βενιζέλο θα  κατορθώσει να διατηρηθεί στη δεύτερη θέση, όπως το δείχνουν στο σύνολό τους σχεδόν οι δημοσκοπήσεις. Μόνη δύναμη που μπορεί να αμφισβητήσει τη δεύτερη θέση του ΠΑΣΟΚ, είναι ο ανερχόμενος ΣΥΡΙΖΑ, που το πλέον πιθανό όμως είναι να περιορισθεί στην τρίτη θέση. Πολύ ενδιαφέρον θα είναι το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ , που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μπορεί να κινηθεί στη ζώνη από 15-21%. Όπως γίνεται αντιληπτό, σε μια τόσο ευρεία γκάμα ποσοστών, η θέση του ΠΑΣΟΚ θα είναι πολύ διαφορετική  τόσο σε σχέση με το πρώτο κόμμα, όσο και με το τρίτο. Αλλά και σε σχέση με τις δυνάμεις και τα περιθώρια που θα διαθέτει στις συζητήσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
3. Αμέσως μόλις κλείσουν οι κάλπες, η κυρίαρχη συζήτηση στα πάνελ  θα είναι το ποσοστό που θα συγκεντρώνουν από κοινού Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, τα δύο κόμματα που πέραν από πόλους του καταρρέοντας δικομματισμού είναι και τα κατεξοχήν μνημονιακά κόμματα, οι ηγεσίες των οποίων έχουν δεσμευθεί  προσωπικά στη Ευρώπη και το ΔΝΤ ότι θα εφαρμόσουν κατά γράμμα  τις επιταγές του Μνημονίου. Τα δύο κόμματα μαζί θα πρέπει να συγκεντρώσουν τουλάχιστον 38%, για να μπορούν δεδομένων των συνθηκών να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού με 151 βουλευτές. Από εκεί και πέρα αν τα δύο κόμματα μαζί συγκεντρώσουν  40%, καθόλου απίθανη πρόβλεψη, με τη Ν.Δ. στο 24% και το ΠΑΣΟΚ στο 16%, θα έχουν 157 έδρες. Στο 42% 166 έδρες, στο 44% 171 έδρες.
4. Ιδιαίτερα κρίσιμες, με βαρύνουσα σημασία στην τελική κατανομή των εδρών, θεωρούνται 16 από τις συνολικά 56 εκλογικές περιφέρειες. Αυτές είναι οι 8 τετραεδρικές (Έβρου, Καβάλας, Πέλλας, Ημαθίας, Πιερίας, Βοιωτίας, Κορινθίας, Χανίων) και οι 8 μονοεδρικές (Γρεβενών, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου, Ευρυτανία, Θεσπρωτίας, Λευκάδος, Φωκίδας, Σάμου).
5. Όσο μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά κομμάτων που δεν θα κατορθώσουν να περάσουν το «κατώφλι» του 3%, τόσο ευνοείται το πρώτο κόμμα σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο που ισχύει. Το ίδιο συμβαίνει και με την αποχή.
6. Εφόσον κανένα κόμμα δεν συγκεντρώσει αυτοδύναμο ποσοστό και δε διαθέτει πλειοψηφία 151 εδρών, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την Δευτέρα δεν ανακηρύσσει πρωθυπουργό, αλλά  αναθέτει στον αρχηγό του πρώτου κόμματος, την πρώτη διερευνητική εντολή, διάρκειας τριών ημερών, προκειμένου αυτός να προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού ή να έχει την ανοχή στην διαδικασία της ψήφου εμπιστοσύνης και από άλλες δυνάμεις, ώστε να έχει πλειοψηφία τουλάχιστον 151 βουλευτών. Αν αυτός δεν μπορέσει να πετύχει κάτι τέτοιο ή αρνηθεί να το επιχειρήσει, την εντολή παίρνει ο επικεφαλής του δεύτερου κόμματος, επίσης για τρεις μέρες και αν και αυτή η εντολή αποβεί άκαρπος, επιχειρεί να σχηματίσει κυβέρνηση το τρίτο κόμμα. Ενδιαφέρον στη διαδικασία αυτή θα έχει, αν η Ν.Δ.  μπει στη διαδικασία των εντολών και της προσπάθειας σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού ή αρνηθεί τη συμμετοχή της, ζητώντας νέες εκλογές,  όπως προεκλογικά έχει αφήσει να εννοηθεί. Επίσης σημασία έχει πως θα χειρισθεί τη δική του εντολή οαντιμνημονιακός  ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον ανακηρυχθεί τρίτο κόμμα. Εφόσον και οι τρεις εντολές αποβούν άκαρπες, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας επιχειρεί με διαβούλευση που συμμετέχουν όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί των εκλεγμένων κομμάτων στο νέο κοινοβούλιο να οδηγήσει τις εξελίξεις σε σχηματισμό κυβέρνησης. Εικόνα πρόσφατη από τέτοιου τύπου διαδικασία, έχουμε από τις προσπάθειες που κατεβλήθησαν μετά την παραίτηση Παπανδρέου και κατέληξαν στον σχηματισμό της κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον Λ. Παπαδήμο.