To παιχνίδι της Μέρκελ

Την απέραντη νύχτα της τελευταίας Συνόδου Κορυφής , η Καγκελάριος Μέρκελ βρέθηκε σε ασφυκτική πίεση προκειμένου να δεχθεί την στήριξη των τραπεζών της Ισπανίας και την αγορά ομολόγων από τον υπό συγκρότηση μηχανισμό χρηματοπιστωτικής σταθερότητας για τα ομόλογα της Ιταλίας.

Η Άγκελα Μέρκελ, κοντά στο ξημέρωμα, αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να δεχθεί τους όρους που της έθετε το μπλοκ του Νότου, με αρχιτέκτονα τον νέο Γάλλο πρόεδροΟλάντ και ενορχηστρωτή τον άνθρωπο των τραπεζών και μεταβατικό πρωθυπουργό της Ιταλίας, Μάριο Μόντι, που δεν έχει όμως καμία σχέση με των αντίστοιχων προδιαγραφών, πρώην πλέον μεταβατικό πρωθυπουργό της Ελλάδας, Λ. Παπαδήμο, ως προς τον δυναμισμό του.

Το ζήτημα που είχε να αντιμετωπίσει η Γερμανίδα Καγκελάριος είναι ότι η διπλωματία της δεν είχε προετοιμαστεί επαρκώς, για την περίπτωση ενός βέτο από τις κύριες χώρες του Νότου και την Γαλλία, τόσο επιθετικό , που θύμιζε το παρελθόν, όταν ο δικός μας τότε πρωθυπουργός Α. Παπανδρέου και οι άλλοι ηγέτες του Νότου τη δεκαετία του '80, πετύχαιναν να πάρουν τα περίφημα Μεσογειακά προγράμματα, ως αντιστάθμισμα στο «χάσμα» πλούτου Βορρά- Νότου. Αλλά τότε η Γερμανία ήταν ένα «διχασμένο κορμί», ένα έθνος- κράτος υπό κατοχή , ηττημένο σε δύο παγκόσμιους πολέμους, με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας καταγεγραμμένα . Καμία σχέση με το σήμερα που η Γερμανία ενωμένη και ισχυρή αποτελεί την κυρίαρχη ηγεμονική δύναμη της Ευρώπης , που μέσα από Μνημόνια και χρηματοοικονομικά εργαλεία , θέτει την υπόλοιπη Ευρώπη υπό την διαχείριση και την κατοχή της.

Τα περισσότερα μίντια στον κόσμο και δικαιολογημένα , μίλησαν την επόμενη μέρα της Συνόδου του Ιουνίου στην Ευρώπη για οπισθοχώρηση Μέρκελ και μια πρώτη νίκη του Νότου. Το κρίσιμο σημείο που είχε θέσει η Μέρκελ στη Σύνοδο ήταν και είναι ότι μέχρι το τέλος του έτους θα ισχύσουν τα μέτρα, όπως η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ή η περίπτωση αγοράς ομολόγων από την πρωτογενή και δευτερογενή αγορά. Προϋπόθεση για αυτό πέρα του χρονοδιαγράμματος-παγίδα είναι ότι θα πρέπει να έχει συγκροτηθεί ο Μόνιμος Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ο ESM, που σημαίνει ταυτόχρονα, υιοθέτηση της νέας Συνθήκης του Ευρώ, που οδηγεί πίσω από την τραπεζική, δημοσιονομική και τελικά πολιτική Ένωση της Ευρώπης στην Γερμανική Ευρώπη. Αυτός είναι και ο στόχος του Βερολίνου για το καλοκαίρι του 2012.

Αλλά και η περίφημη υποχώρηση της Γερμανίας στη Σύνοδο, δεν κράτησε περισσότερο από μερικά 24ωρα. Αποφεύγοντας την απευθείας σύγκρουση της με τον Νότο και την Ουάσιγκτον , αξιοποίησε τα βέτο που ασκούν, πλέον, οι κύριοι σύμμαχοί της στο«Berlin Club» των ΑΑΑ, Ολλανδία και Φινλανδία, που εκφράζουν τις έντονες αντιρρήσεις τους για τις νέες ρυθμίσεις στήριξης των προβληματικών οικονομιών, είτε οι δυσλειτουργίες προέρχονται από τις τράπεζες , είτε από τα δημόσια χρέη.

Μάλιστα στην κατεύθυνση αυτή η υπουργός Οικονομικών της Φινλανδίας δήλωσε τις τελευταίες ώρες «καλύτερα εκτός ευρώ, παρά να πληρώνουμε τα χρέη των άλλων», δημιουργώντας ένα σοκ στην ευρωζώνη αλλά και τις αγορές. Με τον τρόπο αυτό το Βερολίνο πέτυχε έναν συμψηφισμό , άρα και εξουδετέρωση των πιέσεων του Νότου, από τον Βορρά. Βέβαια αν σε μια επόμενη Σύνοδο Κορυφής, για παράδειγμα του Φθινοπώρου, τα βέτο του Νότου, συγκρουσθούν με βέτο του Βορρά, η ευρωζώνη θα φτάσει στα όρια της συνοχής της και ο κίνδυνος κατάρρευσης της θα είναι άμεσος. Ειδικά σε συνθήκες κρίσης του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος του Ηνωμένου Βασιλείου, που θα σημάνει ταυτόχρονη κρίση στις αγορές και τα κρατικά ομόλογα, με απροσδιόριστες στην παρούσα φάση επιπτώσεις στην παγκόσμια αγορά, που θα βρεθεί πιο κοντά στο κραχ από το 1929.

Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο η Καγκελαρία προχώρησε σε μια άμεση σχεδόν κίνηση. Η Μέρκελ με το τέλος της τελευταίας Συνόδου, ανακοίνωσε επίσκεψη στη Ρώμη, όχι μόνη της αλλά με τον Σόιμπλε, τον Ρέσλερ, τον υπουργό Εξωτερικών Βεστερβέλε. Η επίσκεψη ήδη έχει πραγματοποιηθεί και οι συνομιλίες κρατήθηκαν σε χαμηλό επίπεδο δημοσιότητας. Ένας νέος άξονας του Βερολίνου οικοδομείται, αυτή τη φορά με τη Ρώμη στην ίδια συγκυρία που ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ άρχισε να κάνει δηλώσεις που θυμίζουν τον προκάτοχο του Νικολά Σαρκοζί, για την Μέρκελ. Ότι έχει αποφασιστικότητα, αλλά γνωρίζει και να υποχωρεί και άλλα παρόμοια.

Το σχέδιο του Βερολίνου με τον τρόπο αυτό κινείται σε δύο επίπεδα. Στο πρώτο συγκροτεί μέτωπο στο Βορρά ενάντια στις αλλαγές στην διαδικασία αναχρηματοδότησης τραπεζών και κρατών  ώστε η μεθοδολογία Μόντι του «εκβιασμού», να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο εγγύς μέλλον, χωρίς υπολογισμό του κόστους που θα έχει για την ευρωζώνη. Στο δεύτερο επίπεδο επιχειρεί, με δραστικό τρόπο, να διασπάσει την ενότητα του Νότου, με ειδικές συμφωνίες και συνομιλίες με την κάθε χώρα ξεχωριστά, στο τόξο της Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η διαδικασία μιας ενότητας των «10», που θα αποτελέσουν τον νέο κλειστό πυρήνα του ευρώ, αλλά και της πολιτικής ένωσης της Ευρώπης, προωθείται όχι μόνον από το Βερολίνο και τους συμμάχους του στον Βορρά, αλλά περιλαμβάνει και την Ιβηρική ( Ισπανία, Πορτογαλία) , μαζί φυσικά με την Ιταλία στο Νότο.

Διπλωματικοί διεθνείς παρατηρητές αντιμετωπίζουν με καχυποψία την τακτική του «ηρωικού» Μόντι , θεωρώντας ότι παίζοντας σκληρά , αλλά εντός των τειχών της ευρωζώνης όπως την φαντάζεται η Γερμανία, επεδίωξε μια μάλλον «πύρρειο νίκη», που θα έβαζε τουλάχιστον προσωρινά φρένο στις διακηρύξεις των νέο- ευρωσκεπτικιστών στην Ιταλία, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται στον κύκλο της ένωσης Βιομηχάνων και όχι σε κάποιες περιθωριακές ομάδες. Διακηρύξεις που βρήκαν εκφραστή στο πρόσωπο του πρώην πρωθυπουργού Μπερλουσκόνι, ο οποίος ήδη είχε αρχίσει να επιζητά εκλογές πριν από την άνοιξη του 2013, που είναι ο χρόνος της μεταβατικής κυβέρνησης Μόντι , στις οποίες μάλιστα θα διεκδικούσε την ψήφο των Ιταλών , με δύο δεσμεύσεις. Την μονομερή διαγραφή του δημοσίου χρέους και την επιστροφή στην ιταλική λιρέττα.

Όπως και αν έχουν τα πράγματα το Βερολίνο ελάχιστες εβδομάδες μετά την τελευταία Σύνοδο, έχει αποκαταστήσει το τοπίο και τις ισορροπίες, υπέρ των απόψεων του, στο εσωτερικό της ευρωζώνης, δεν έχει πείσει όμως τις αγορές ότι μπορεί να επιφέρει με τον τρόπο αυτό σταθεροποίηση και συνοχή στην Ευρώπη. Αλλά κανείς δεν μας διαβεβαιώνει ότι κάτι τέτοιο είναι ο σχεδιασμός του Βερολίνου...