Πως οι κερδοσκόποι κι οι Κασσάνδρες άλλαξαν τη γνώμη τους για την Ελλάδα

 

Το Πρακτορείο Reuters επιστρέφει σήμερα με μία ανάλυση-κόλαφο για τους ψευδοπροφήτες της Καταστροφής, που αναδεικνύει την αντιστροφή του κλίματος απέναντι στην Ελλάδα από το Μάιο του 2012 μέχρι και σήμερα. Υπενθυμίζοντας τις προβλέψεις και την επιχειρηματολογία επιφανών οικονομολόγων και επιχειρηματιών όπως των Πολ Κρούγκμαν, Νουριέλ Ρουμπινί και Τζορτζ Σόρος, το πρακτορείο εξηγεί γιατί έπεσαν έξω, επισημαίνοντας ότι, οι προβλέψεις αυτές είχαν υποτιμήσει την πολιτική θέληση στην Ευρώπη να μην διαταραχθεί η συνοχή της, αλλά και τη δυναμική παρέμβαση της ΕΚΤ σε καίρια χρονικά σημεία. 

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το πρακτορείο, τον περασμένο Ιούλιο, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup είχε αυξήσει τις πιθανότητες να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ στο 90%, ορίζοντας μάλιστα ως πιθανή ημερομηνία, την 1η/1/2013. Σύμφωνα όμως με τον αρθρογράφο του REUTERS, "σήμερα, κανείς δεν πιστεύει ότι επίκειται μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, ή κατάρρευση της ευρωζώνης , ανάλογες προφητείες δείχνουν επιπόλαιες ή στην καλύτερη περίπτωση πρόωρες. Το ευρώ έχει ανακάμψει έναντι του δολαρίου και οι αποδόσεις των ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών όπως της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, έχουν υποχωρήσει. Εκ των υστέρων, λοιπόν, είναι ξεκάθαρο ότι ορισμένοι απλώς υποτίμησαν την πολιτική θέληση στην Ευρώπη να διατηρηθεί η ακεραιότητα της ευρωζώνης, καθώς και τον αντίκτυπο που είχαν στο κλίμα οι αλλαγές πολιτικής στην Ευρώπη το δεύτερο μισό του 2012» τονίζει το Reuters κάνοντας αναφορά στις κινήσεις της ΕΚΤ, στην αλλαγή στάσης της Μέρκελ προς την Ελλάδα, στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας.

Βεβαίως, το Πρακτορείο, μαλλον για να ικανοποιήσει και κάποιους χαμένους επενδυτές στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού υπενθυμίζει ότι, οι καταστροφολογικές προβλέψεις μόνο για λίγο ξαποσταίνουν... αφήνοντας να εννοηθεί ότι μπλεξίματα μπορεί να υπάρξουν το 2014. Επικαλούμενο, ποιον άλλο, το Νουριέλ Ρουμπινί, γνωστό και ως «Δρ. Καταστροφή» που προβλέπει τώρα ότι έως τα τέλη του φθινοπώρου του επόμενου έτους, ο ελληνικός συνασπισμός θα καταρρεύσει και η πιθανότητα εξόδου ίσως επιστρέψει στο τραπέζι. Όμως, αυτοί οι φόβοι δεν επαληθεύτηκαν αυτή τη χρονιά που κατά γενική ομολογία ήταν η σημαντικότερη και η πιο επεισοδιακή της κρίσης από τη γέννησή της.

Π.χ. τον Μάιο, και ενώ η ευρωζώνη βυθιζόταν βαθύτερα στην ύφεση, ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος Paul Krugman είχε δημοσιεύσει στους New York Τimes ένα από τα πιο απαισιόδοξα άρθρα για το ενιαίο νόμισμα με τίτλο «Αποκάλυψη Αρκετά Σύντομα», μας υπενθυμίζει το Reuters. «Ξαφνικά έχει γίνει εύκολο να δει κανείς πως το ευρώ - αυτό το μεγάλο, ελαττωματικό πείραμα της νομισματικής ένωσης χωρίς πολιτική ένωση- μπορεί να αρχίσει να διαλύεται», είχε γράψει ο Krugman. Και πρόσθετε ότι, "δεν μιλάμε για μια μακρινή προοπτική καθώς τα πράγματα θα μπορούσαν να καταρρεύσουν με απίστευτη ταχύτητα μέσα σε λίγους μήνες, όχι χρόνια.» Κι ο Κrugman δεν ήταν ο μόνος που προέβλεπε την επικείμενη καταστροφή του ευρώ το 2012.

Ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής George Soros είχε δηλώσει σε συνέντευξη σε συνέδριο στην Ιταλία στις αρχές Ιουνίου ότι, η Γερμανία έχει περιθώριο τριών μηνών για να αποτρέψει την καταστροφή της Ευρώπης. Τον Ιούλιο, ο Willem Buiter, επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup και πρώην στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, αύξησε τις πιθανότητες να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ στο 90%, φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να αναφέρει και πιθανή ημερομηνία.
Η ημερομηνία αυτή ήταν η 1η Ιανουαρίου 2013 που είναι την επόμενη εβδομάδα, τονίζει το Reuters.

Ωστόσο, προσθέτει, κανείς δεν πιστεύει σήμερα ότι επίκειται μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ ή κατάρρευση της ευρωζώνης. 

Έξι μήνες πριν, οι φωνές που προέβλεπαν το τέλος του ευρώ και δη εξ Αμερικής έφθαναν στο κρεσέντο τους. Έξι μήνες αργότερα, οι προφητείες αυτές δείχνουν επιπόλαιες, ή στην καλύτερη περίπτωση πρόωρες, επισημαίνει ο αρθρογράφος. Το ευρώ έχει ανακάμψει έναντι του δολαρίου. Οι αποδόσεις των ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών όπως της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, έχουν υποχωρήσει. Ακόμα και οι πιο απαισιόδοξοι αναθεωρούν τις προβλέψεις τους, αν και προειδοποιούν για περισσότερα προβλήματα στο μέλλον. Ακούστε τι λέει τώρα οKrugman. «Η Ευρώπη με εξέπληξε με την πολιτική της αντοχή»! Τον Οκτώβριο, η ίδια η Citi μείωσε την πιθανότητα να βγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη στους επόμενους 18 μήνες στο 60% - που συνεχίζει να είναι υψηλό ποσοστό.  Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετοί οικονομολόγοι που πιστεύουν ότι ενώ το συνονθύλευμα μέτρων που έλαβε η Ευρώπη έχει περιορίσει την ένταση της κρίσης, δεν έχουν αντιμετωπιστεί τα βαθύτερα αίτιά της. Κι όμως, ο Krugman και ο Buiter δεν απάντησαν στα e-mail στα οποία τους ζητείτο να σχολιάσουν και ο Soros αρνήθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη, σημειώνει το Reuters.

Το συμπέρασμα είναι μάλλον απλό, γράφει το Reuters. Oρισμένοι προφήτες των αγορών, απλώς υποτίμησαν την πολιτική θέληση στην Ευρώπη να διατηρηθεί η ακεραιότητα της ευρωζώνης, καθώς και τον αντίκτυπο που είχαν στο κλίμα οι αλλαγές πολιτικής στην Ευρώπη το δεύτερο μισό του 2012. Οι σημαντικότερες εξ αυτών των αλλαγών ήταν η δέσμευση του προέδρου της ΕΚΤ Μario Draghi τον Ιούλιο να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να υπερασπιστεί το ευρώ - που μεταφράστηκε σε δέσμευση της κεντρικής τράπεζας να αγοράσει μεγάλο αριθμό κρατικών ομολόγων για την στήριξη της ευρωζώνης - και η αλλαγή στάσης της Γερμανίδας Καγκελαρίου Angela Merkel προς την Ελλάδα. Αυτό ίσως είναι και το σημαντικότερο δίδαγμα από τα φετινά γεγονότα. Η ίδια η Μέρκελ, που δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αντιμετωπίζει εκλογές μέσα στο 2013 και όφειλε να πείσει τους Γερμανούς ότι πράττει το σωστό για τη χώρα της και την Ευρώπη.
Αφού στάθμισε λοιπόν για μήνες τα υπέρ και τα κατά μιας εξόδου της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα, εντέλει αποφάσισε ότι οι κίνδυνοι από μια ενδεχόμενη αποχώρηση ήταν πολύ μεγαλύτεροι για την Ευρώπη, αλλά και για τις δικές της πολιτικές φιλοδοξίες, σχολιάζει ο αρθρογράφος.

Κι εδώ μπαίνει ο Barry Eichengreen, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Berkeley, ο οποίος ανέκαθεν υποστήριζε ότι το ευρώ δεν έχει επιστροφή. «Ίσως υπάρχει μια λογική στο να φύγει η Ελλάδα (από το ευρώ), αλλά οι διαδικασίες είναι πολύ διασπαστικές τόσο για την Ελλάδα, όσο και για τους γείτονές της», λέει χαρακτηριστικά στο Reuters. «Μια εξέταση της πολιτικής της Ευρώπης σε κάνει να συνειδητοποιείς ότι θα γίνουν τα πάντα προκειμένου να αποτραπεί μια διάλυση της ευρωζώνης. Θα ήταν εξαιρετικά καταστροφικό, τόσο οικονομικά, όσο και πολιτικά (να διαλυθεί η ευρωζώνη)», προσθέτει τώρα.

Η περιβόητη Capital Economics, μια εταιρία συμβούλων με έδρα τη Βρετανία, η οποία είχε προβλέψει ότι μια ή περισσότερες χώρες θα βγουν από την ευρωζώνη έως τα τέλη του 2012, τώρα παραδέχεται ότι υποτίμησε την αποφασιστικότητα της ΕΚΤ να σώσει το ευρώ και την εμπιστοσύνη της αγοράς στις υποσχέσεις της τράπεζας. «Μπορεί απλώς να πάρει περισσότερο καιρό», υποστηρίζει η Jennifer McKeown, επικεφαλής οικονομολόγος στην Capital Economics, αναφερόμενη στην διάλυση του ευρώ. «Προφανώς δεν θα συμβεί φέτος», παραδέχεται δειλά στο Πρακτορείο. Το τίμημα που πληρώσανε όλοι όσοι την άκουσαν ήταν αρκετά μεγάλο, αν και σίγουρα βγήκαν κάποια κέρδη από τις επαναγορές των ομολόγων. Σημαντικό τίμημα όμως πληρώσανε και επιφανείς επενδυτές οι οποίοι στοιχημάτισαν φέτος κατά της ευρωζώνης.

Νωρίτερα τον Δεκέμβριο, ο μεγαλύτερος τζογαδόρος του πλανήτη, John Paulson, γνωστός διευθυντής αμερικανικού hedge fund, δήλωσε ότι οι ζημίες που υπέστη το 2012 οφείλονται σε στοιχήματα ότι η κρίση χρέους θα χειροτερέψει. Ας πρόσεχε. Για όσους πόνταραν στην αντίθετη πρόβλεψη, τα κέρδη τους φέτος ήταν κολοσσιαία, ανερχόμενα στο 80% περίπου για τα δεκαετή κρατικά ομόλογα της Ελλάδας και της Πορτογαλίας.

Ακόμη και ο Nouriel Roubini, που προέβλεπε ήδη από το 2010 ότι κάποιες χώρες θα αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν το ενιαίο νόμισμα, τώρα υποστηρίζει ότι ο κίνδυνος μας καταστροφής στο άμεσο μέλλον έχει περιοριστεί. Απηχώντας τις πιο επιφυλακτικές προβλέψεις αρκετών συναδέλφων του, ο Roubini πιστεύει ότι το 2013 θα είναι άλλη μια χρονιά κατά την οποία οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα τα βγάλουν πέρα, αποφεύγοντας την καταστροφή.

Σημαντικές οι πολιτικές επιτυχίες του Αντώνη Σαμαρά, αλλά δύσκολο το έργο του

Στο απόγειο της κρίσης τον Ιούνιο, η ευρωζώνη γλίτωσε τη διάλυση στο παρά πέντε, όταν η συντηρητική παράταξη της Νέας Δημοκρατίας κέρδισε οριακά το ΣΥΡΙΖΑ, αναφέρει το Reuters.
Έκτοτε, προσθέτει, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έχει καταφέρει να διατηρήσει τη συνοχή της τρικομματικής κυβέρνησης και να καθυστερήσει τα μέτρα λιτότητας που χρειάζονταν για να συνεχίσει η χώρα να λαμβάνει βοήθεια από τους δανειστές της. Με τη χώρα να εισέρχεται στον έκτο χρόνο ύφεσης και τη στήριξη για την κυβέρνηση να φθίνει, το έργο του γίνεται δυσκολότερο. Όπως λέει το Reuters - και να μας συγχωρήσετε αλλά πρέπει να επικαιροποιήσει τα νούμερά του - σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προβάδισμα πέντε μονάδων (κάνει λάθος παραπληροφορώντας και τις αγορές), καταδεικνύοντας τον κίνδυνο πολιτικής αναταραχής στην Αθήνα κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του 2013.
«Έως τα τέλη του φθινοπώρου του επόμενου έτους, ο ελληνικός συνασπισμός θα καταρρεύσει και η πιθανότητα εξόδου ίσως επιστρέψει στο τραπέζι», είπε ο Roubini στο Reuters. Ακόμα και οικονομολόγοι όπως ο Eichengreen εμφανίζονται απρόθυμοι να δηλώσουν ότι τα χειρότερα πέρασαν, υποδεικνύοντας βαθιά ύφεση στην ευρωπεριφέρεια και τον κίνδυνο πολιτικού εφησυχασμού. Στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καθυστέρησαν την εις βάθος συζήτηση για τη στενότερη δημοσιονομική ενοποίηση έως τα μέσα του 2013 και ξεκαθάρισαν ότι η σύσταση μιας τραπεζικής ένωσης θα παραταθεί και πέρα από το 2014. «Αυτό που έχουμε δει κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης είναι ένας κύκλος όπου λαμβάνονται μέτρα, οι πολιτικοί θεωρούν ότι λύνονται τα προβλήματα, κάθονται με σταυρωμένα χέρια και η κατάσταση επιδεινώνεται και πάλι με τα spreads να αυξάνονται. Είμαι σίγουρος ότι στο μέλλον θα βλέπουμε περισσότερο αυτή την κατάσταση», είπε ο Eichengreen.

ΟKrugman, ενώ εκφράζει την έκπληξή του που η Ευρώπη κατάφερε να αποτρέψει την καταστροφή το 2012, δεν υπαναχωρεί από τις απαισιόδοξες προβλέψεις του.
Σε πρόσφατη ανάρτηση άρθρου του σε blog με τίτλο «Bleeding Europe», παρομοιάζει τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν σε χώρες όπως στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία με «θεραπείες του Μεσαίωνα», όπου οι ασθενείς υποβάλλονταν σε αφαίμαξη για να γιατρευτούν οι ασθένειές τους. Και όταν η διαδικασία αυτή επιδείνωνε την κατάστασή τους, τότε υποβάλλονταν σε νέα αφαίμαξη.
Ακόμα και αν το ευρώ έχει αψηφήσει τις προβλέψεις για το θάνατό του, τα οικονομικά της λιτότητας, λέει ο Krugman, παίζουν το ρόλο τους «ακριβώς σύμφωνα με το σενάριο».