Κύπρος, το νησί των Αγίων

 

Κύπρος, το νησί των Αγίων. Ονομάζεται έτσι, γιατί σε όλη την Κύπρο, επαρχίες, πόλεις, χωριά υπάρχουν πολλές εκκλησίες και μοναστήρια. Στην ανάρτηση αυτή, θα γνωρίσουμε κάποια, δεν αναφέρονται όλα όσα υπάρχουν στην Κύπρο.

Λευκωσία, πρωτεύουσα της Κύπρου

Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης, Λευκωσία

Ο Ιερός Ναός Π. Φ. βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Λευκωσίας. Είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος ορθόδοξος ναός στην εντός των ενετικών τειχών Λευκωσία. Στο χώρο που είναι κτισμένος ο ναός υπήρχε τα μεσαιωνικά χρόνια ορθόδοξο γυναικείο μοναστήρι, οι μοναχές του οποίου ήταν υφάντριες μεταξωτών, το οποίο φαίνεται ότι διαλύθηκε μετά την κατάληψη της Λευκωσίας από τους Τούρκους το 1571 και ο ναός του μετατράπηκε σε ενοριακό. Με τη σημερινή του μορφή κτίστηκε το 1872-73. Ο ναός ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο και έχει επιδράσεις από τη δυτική αρχιτεκτονική. Η θαυματουργός εικόνα χρονολογείται στον 14ο αιώνα. Απεικονίζει την Παναγία στον τύπο της Οδηγήτριας. Απέναντι από την εκκλησία βρίσκεται ένα από τα ιστορικά σχολεία της Κύπρου, το σχολείο της Φανερωμένης.

Καθεδρικός Ναός Αγίου Ιωάννη

Ο ναός κτίστηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Νικηφόρο το 1662, στη θέση του αββαείου των Βενεδικτίνων του 14^ου αιώνα που ήταν αφιερωμένο στον Αγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή. Ο ναός μετατράπηκε  σε ορθόδοξο μοναστήρι το 1426, όταν το Τάγμα των Βενεδικτίνων έφυγε από το νησί με την επιδρομή των Μαμελούκων. Ο ορθόδοξος ναός είναι αφιερωμένος στον Αγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, παρέμεινε μοναστήρι μέχρι τον 18^ο αιώνα, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Συλβέστρος τον μετέτρεψε σε καθεδρικό ναό εγκαθιστώντας την έδρα της Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Κύπρου. Ο ναός είναι μικρός, μονόκλιτος, με φραγκοβυζαντινά αρχιτεκτονικά στοιχεία.

Ιερός Ναός Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας

Θεωρείται η παλιότερη βυζαντινή εκκλησία της Λευκωσίας. Είναι αφιερωμένη στην Παναγία Χρυσαλινιώτισσα και πιστεύεται ότι κτίστηκε αρχικά το 1450 από τη Βασίλισσα Ελένη Παλαιολόγου.

Καθολική Εκκλησία Τιμίου Σταυρού

Η εκκλησία κτίστηκε το 1902 και βρίσκεται κοντά στην Πύλη Πάφου, μια από τις πύλες των Ενετικών τειχών που οδηγούσαν εντός της Λευκωσίας.

Ιερός Ναός Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Τρυπιώτη

Κτίστηκε το 1695 από τον Αρχιεπίσκοπο Γερμανό Β και είναι δείγμα Φραγκο-Βυζαντινής τεχνοτροπίας.

Παναγία Χρυσοσπηλιώτισσα

Ο ναός, σε μορφή κατακόμβης, είναι κτισμένος μέσα σε ένα φυσικό σπήλαιο και είναι αφιερωμένος στην Παναγία Χρυσοσπηλιώτισσα. Η εκκλησία ανάγεται πιθανότατα στην πρώιμη χριστιανική εποχή. Ο τύπος αυτός της εκκλησίας δεν απαντάται συχνά στην Κύπρο, αλλά είναι κοινός στην Εγγύς Ανατολη.  

Ιερά Μονή Αγίου Ηρακλειδίου

Ο Ηρακλείδιος, γιος ειδωλολάτρη ιερά, χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμασσού από τους Απ. Παύλο και Βαρνάβα. Μαρτύρησε σε ηλικία 60 ετών και τάφηκε στο σπήλαιο όπου είχε ζήσει και από όπου κήρυξε το Ευαγγέλιο. Στα 400 μ.Χ. μια εκκλησία κτίστηκε πάνω από τον τάφο του. Το μοναστήρι καταστράφηκε και ξανακτίστηκε αρκετές φορές. Τα σημερινά κτίρια χρονολογούνται στα 1773, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος ανακαίνισε την εκκλησία και τα κελιά. Στην εκκλησία φυλάσσονται τα λείψανα του αγίου. Σήμερα η μονή λειτουργεί σαν γυναικείο μοναστήρι.

Ιερά Μονή Μαχαιρά

Ένα από τα παλαιότερα και σημαντικότερα μοναστήρια της Κύπρου. Ιδρύθηκε το 1148 από δυο μοναχούς, μετά την ανεύρεση μια εικόνας της Παναγίας σε παρακείμενο σπήλαιο. Αφιερωμένο στην Παναγία.

Λεμεσός

Ιερός Ναός Αγίας Νάπας

Η εκκλησία κτίστηκε στα τέλη του 19^ου με αρχές του 20^ουαιώνα, σε αντικατάσταση ενός παλιότερου ναού του 18^ουαιώνα. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Παναγία και σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομα της από μια εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε σε μια κοιλάδα (Νάπα στα λατινικά σημαίνει δάσος). Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η εκκλησία πήρε το όνομα της από ένα ναό που κτίστηκε κατά τη περίοδο της Φραγκοκρατίας και ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον Αγιο Μανδήλιο της Αγ. Βερονίκης που ήταν γνωστό ως Saint Nape.

Μοναστήρι Αγ. Νικολάου των Γατών (Ακρωτήριο Γάτα)

Πιθανότατα είναι το αρχαιότερο μοναστήρι της Κύπρου. Η εκκλησία του μοναστηριού χρονολογείται από τον 14^ο αιώνα, εγκαταλείφθηκε τον 16^ο αιώνα και επαναλειτούργησε με ορθόδοξες μοναχές, στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Σύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι ίδρυσε η Αγία Ελένη, μητέρα του Μ. Κωνσταντίνου, στο οποίο άφησε και ένα κομμάτι ξύλου του Τιμίου Σταυρού. Εκείνη την περίοδο, λόγω μεγάλης ξηρασίας, οι κάτοικοι της Κύπρου άρχισαν να εγκαταλείπουν το Ακρωτήριο και η περιοχή γέμισε με φίδια. Τότε ο Μ. Κωνσταντίνος έστειλε στην Κύπρο τον διοικητή Καλόκαιρο, ο οποίος έφερε στο Ακρωτήριο χιλιάδες γάτες για να εξολοθρεύσουν τα φίδια και να σώσουν το Ακρωτήριο.

Εκκλησία Παναγίας Ιαματικής (Αρακαπάς)

Ο ναός είναι τρίκλιτος ξυλόστεγος και διασώζει εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες της ιταλοβυζαντινής τεχνοτροπίας, που χρονολογούνται στο πρώτο μισό του 16^ου αιώνα. Μια μοναδική εικόνα της Παναγίας, από δέρμα, πιστεύεται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες.

Λάρνακα

Ιερά Μονή Σταυροβουνίου

Η μονή βρίσκεται σε μια βραχώδη κορυφή, 750 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε από την Αγία Ελένη, μητέρα του Μ. Κων/νου, η οποία άφησε στο μοναστήρι ένα κομμάτι από τον Τίμιο Σταυρό. Η αδελφότητα τηρεί εξίσου αυστηρούς κανόνες με αυτούς της αδελφότητας του Αγίου Ορους στην Ελλάδα, όπως το άβατο για τις γυναίκες.

Πάφος

Ιερά Μονή Αγ. Νεοφύτου

Το μοναστήρι ιδρύθηκε γύρω στο 1200 από τον Κύπριο ερημίτη και συγγραφέα Αγιο Νεόφυτο. Η Εγκλείστρα, που σκάφτηκε μέσα στο βράχο από τον ίδιο τον άγιο, περιλαμβάνει μερικές από τις ωραιότερες βυζαντινές τοιχογραφίες που χρονολογούνται ανάμεσα στον 12^ο και 15^ο αιώνα. Στο μοναστήρι υπάρχει αξιόλογο εκκλησιαστικό μουσείο. Το καθολικό του μοναστηριού διαθέτει μερικές από τις ωραιότερες εικόνες της μεταβυζαντινής περιόδου του 16^ου αιώνα.

Αμμόχωστος

Μοναστήρι Αγίας Νάπας

Το επιβλητικό μεσαιωνικό μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στην Παναγία των Δασών, βρίσκεται στο μέσο του χωριού και περιβάλλεται από ψηλό τείχος. Η εκκλησία είναι του 16^ου αιώνα και ένα μέρος της είναι υπόγειο, σκαμμένο μέσα στο βράχο. Η παλιά συκομουριά μπροστά στη νότια πύλη πιστεύεται ότι είναι 600 χρονών. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Παναγία (Νάπα στα λατινικά σημαίνει δάσος).

Τρόοδος

Άγιος Νικόλαος της Στέγης

Η εκκλησία βρίσκεται 5 χλμ από την Κακοπετριά. Κάποτε ανήκε σε μοναστήρι. Είναι ολόκληρη ζωγραφισμένη με ωραιότατες τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 11^ο ως τον 17^ο αιώνα. Θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές βυζαντινές εκκλησίες της Κύπρου. Στα τέλη του 12ου ή αρχές του 13ου αιώνα, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου καλύφθηκε με δεύτερη στέγη, που κρύβει την αρχική σταυρική διάταξη των θόλων και του τρούλου. Αυτή η δεύτερη στέγη με τα αγκιστρωτά κεραμίδια, έδωσε την προσωνυμία στον Άγιο Νικόλαο της Στέγης, ήδη από τον 13 ο αιώνα, όπως φανερώνει η επιγραφή στην εικόνα του Αγίου Νικολάου..

Ιερά Μονή Κύκκου

Το γνωστότερο και πλουσιότερο μοναστήρι της Κύπρου. Ιδρύθηκε το 1100 και αφιερώθηκε στην Παναγία. Στεγάζει μια από τις τρεις σωζόμενες εικόνες της Παναγίας που αποδίδονται στον Απόστολο Λουκά. Ο πρώτος πρόεδρος της Κύπρου, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ, υπηρέτησε εδώ σαν δόκιμος. Κατά την επιθυμία του θάφτηκε στο Θρονί, 3 χλμ δυτικά του μοναστηριού.

Ιερά Μονή Τροοδίτισσας

Αφιερωμένη στην Παναγία. Βρίσκεται σε μια πανέμορφη τοποθεσία, ανάμεσα σε πεύκα. Ιδρύθηκε τον 13^ο αιώνα, αλλά η τωρινή εκκλησία κτίστηκε το 1731. Στην εκκλησία υπάρχει μια πολύτιμη εικόνα της Παναγίας καλυμμένη με ασημένιο φύλλο, που έχει μεταφερθεί από τη Μικρά Ασία.