9 Μαΐου 2014
Για την Κριμαία ο Μεγάλος Πατριωτικός πόλεμος άρχισε -όπως και για όλη την ΕΣΣΔ- στις 22 Ιουνίου 1941, και τελείωσε πριν από 70 χρόνια, το Μάιο του 1944. Φέτος, η επέτειος συμπίπτει με την επανένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία.
Για την ΕΣΣΔ η χερσόνησος ήταν σημαντική βάση του Πολεμικού Ναυτικού, ένα αεροδρόμιο από το οποίο πραγματοποιούνταν επιδρομές στα πετρελαϊκά αποθέματα του Χίτλερ στη Ρουμανία, ενώ μετά τις ήττες του Κόκκινου στρατού το 1941, ήταν και φυσικό φρούριο το οποίο αποσπούσε ένα μέρος των δυνάμεων του εχθρού από τους κύριους στρατηγικούς του στόχους.
Η κατάληψη της Κριμαίας ανοίξε για τους Γερμανούς το δρόμο προς τον Καύκασο και εξασφάλιζε τον έλεγχο των συγκοινωνιών στο βόρειο τμήμα της Μαύρης θάλασσας, ενώ το 1943 η χερσόνησος απασχολούσε δυνάμεις του Κόκκινου στρατού που επιτίθονταν προς τα δυτικά.
Η άμυνα της Σεβαστούπολης
Στις αρχές του Μεγάλου Πατριωτικού πολέμου η Σεβαστούπολη ήταν μια από τις πιο οχυρωμένες τοποθεσίες στον κόσμο. Η αμυντική ζώνη της πόλης περιελάμβανε δεκάδες θέσεις πυροβολικού, ναρκοπέδια και δύο «θωρακισμένες πυροβολαρχίες» BB-30 και ΒΒ-35 στις οποίες οι Γερμανοί έδωσαν την ονομασία «Μαξίμ Γκόρκι», καθώς και την 365η αντιαεροπορική πυροβολαρχία, την οποία οι Γερμανοί αποκάλεσαν «Φρούριο Στάλιν». Οι οχυρώσεις συνδέονταν με ένα υπόγειο δίκτυο περασμάτων και αποθηκών οπλισμού, εγκατεστημένων σε βραχώδη σημεία.

Μνημείο "Η Άμυνα της Σεβαστούπολης". Πηγή: RIA Novosti
Οι Γερμανοί το φθινόπωρο του 1941 δεν κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη με έφοδο, ενώ, όταν στις 2 Ιανουαρίου του 1942 ο σοβιετικός στρατός απελευθέρωσε ένα τμήμα της χερσονήσου Κερτς, τα στρατεύματα της Βέρμαχτ αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν εντελώς από τη Σεβαστούπολη. Ωστόσο ο σοβιετικός στρατός δεν κατάφερε να εδραιωθεί στη χερσόνησο Κερτς. Στη διάρκεια της υποχώρησής του υπέστη τεράστιες απώλειες, ενώ τα σοβιετικά τμήματα που κάλυπταν την εκκένωση της περιοχής (περίπου 10 χιλ. άντρες) βρέθηκαν αποκομμένα από τη διαπόρθμευση και μαζί με ένα μέρος του ντόπιου πληθυσμού υποχρεώθηκαν να οργανώσουν την άμυνά τους στα λατομεία Αντζί-Μουσκάι.
Τα λατομεία έγιναν η τελευταία γραμμή άμυνας της Κριμαίας. Οι Γερμανοί κατάφεραν να τα καταλάβουν μόνο μετά από τέσσερις μήνες, όταν στο τέλος του αποκλεισμού διάρκειας 170 ημερών, από τις περίπου 13 χιλ. ψυχές επέζησαν μόνο 48. Τον Ιούλιο του 1942 οι Γερμανοί πήραν τη Σεβαστούπολη. Κατά την άμυνα της πόλης, από το 1941 μέχρι και τον Ιούλιο του 1942, σκοτώθηκαν 156 χιλ. άντρες του Κόκκινου στρατού.
Οι παρτιζάνοι
Πριν από την επίθεση των Γερμανών στην Κριμαία είχαν δημιουργηθεί οι συνθήκες για τη διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου. Είχαν οργανωθεί εγκαίρως αποθήκες με όπλα και τρόφιμα, είχε καθοριστεί η διοίκηση των μελλοντικών ένοπλων ομάδων. Συνολικά την περίοδο της κατοχής επιχειρούσαν στην Κριμαία πάνω από 200 μυστικές οργανώσεις και ομάδες, οι οποίες αριθμούσαν 2500 άτομα. Οι παρτιζάνοι πραγματοποιούσαν δολιοφθορές στον σιδηρόδρομο, καθώς και επιθέσεις στις εχθρικές φρουρές.
Την υποστήριξη στους παρτιζάνους ενίσχυσε η «νέα τάξη» που καθιέρωσαν οι κατακτητές, η οποία προέβλεπε τη συστηματική εξόντωση του τοπικού πληθυσμού. Μόνο στο διάστημα από τα τέλη του 1941 ως τις αρχές του 1942, στα πλαίσια των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων οι Γερμανοί εκτέλεσαν περίπου 12 χιλ. άτομα στη Φεοντόσια και 7 χιλ. κοντά στο Κερτς. Χιλιάδες άνθρωποι κλείστηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως, το μεγαλύτερο από τα οποία βρισκόταν στην περιοχή της κρατικής αγροτικής περιοχής (σοβχόζ) «Κράσνι».
Στον σχηματισμό των ναζιστικών τμημάτων καταστολής που μάχονταν με τους ντόπιους και τους παρτιζάνους συμμετείχαν ενεργά Τάταροι εθνικιστές της Κριμαίας. Κι' όμως, την ίδια στιγμή, περισσότεροι από 60 χιλ. καταγόμενοι από την Κριμαία πολεμούσαν στις τάξεις του Κόκκινου στρατού, ενώ οι Τάταροι παρτιζάνοι τις Κριμαίας υπολογίζονται περίπου στις 17 χιλιάδες. Τάταρος της Κριμαίας ήταν και ένας από τους πιο γνωστούς σοβιετικούς άσους εκείνου του πολέμου, ο Σουλτάν Αμέτ-Χαν, ο οποίος είχε στο ενεργητικό του 30 καταρρίψεις εχθρικών αεροπλάνων.
Η απελευθέρωση
Στην Κριμαία τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα βρέθηκαν το φθινόπωρο του 1943 και κατάφεραν με έφοδο να δημιουργήσουν προγεφυρώματα για επίθεση στο βόρειο και ανατολικό τμήμα της χερσονήσου. Στη διάρκεια του χειμώνα του 1944 τα σοβιετικά στρατεύματα ενεπλάκησαν σε αδιάκοπες μάχες, ωστόσο, δεν στάθηκε δυνατό να ανακαταλάβουν αμέσως τη χερσόνησο. Οι Γερμανοί δημιούργησαν στην Κριμαία οργανωμένη σε μεγάλο βάθος αμυντική γραμμή, η οποία αποτελούταν από 195 χιλ. στρατιώτες και αξιωματικούς. Τα σοβιετικά στρατεύματα αριθμούσαν περίπου 470 χιλ. άντρες.
Στις 8 Απριλίου 1944 τα σοβιετικά τμήματα εξαπέλυσαν επίθεση στο βόρειο τμήμα της χερσονήσου και τρεις ημέρες μετά, στο ανατολικό. Στις 18 Απριλίου ολόκληρη η Κριμαία, εκτός από τη Σεβαστούπολη, είχε ήδη εκκαθαριστεί από τους Γερμανούς. Ύστερα από μικρής διάρκειας προετοιμασίες, ξεκίνησε στις 7 Μαΐου η γενική επίθεση για την κατάληψη της οχυρωμένης περιοχής των Γερμανών πλησίον της Σεβαστούπολης. Το κύριο πλήγμα πραγματοποιήθηκε στο ίδιο σημείο, όπου δύο χρόνια πριν είχαν πράξει το ίδιο οι Γερμανοί, στο όρος Σαπούν, στο ύψωμα Γκόρναγια.
Ύστερα από έντονη προπαρασκευή στην οποία συμμετείχαν η αεροπορία και το πυροβολικό, στην επίθεση πέρασαν οι ομάδες εφόδου. Έως το βράδυ καταλήφθηκαν το όρος Σαπούν και η περιοχή Μεκένζιεβι Γκόρι. Στις 9 Μαΐου, ακριβώς ένα χρόνο πριν από την τελική νίκη κατά της Γερμανίας, στις 8 το πρωί, ξεκίνησε η γενική έφοδος της Σεβαστούπολης. Η επίθεση είχε τόση ορμή, ώστε ακόμη και εκεί που απουσίαζαν τα πλωτά μέσα οι στρατιώτες ξεκίνησαν το πέρασμα στον κόλπο με αυτοσχέδια μέσα. Χρησιμοποιήθηκαν ακόμη φέρετρα, τα οποία φύλασσε η γερμανική επιμελητεία. Μέχρι το βράδυ της 9ης Μαΐου η Σεβαστούπολη είχε απελευθερωθεί εντελώς.
Τα υπολείμματα των χιτλερικών στρατευμάτων αποσύρθηκαν στο ακρωτήριο της Χερσονήσου και εκτοπίστηκαν προς τη θάλασσα. Όπως διηγούνται ντόπιοι, στην ακτή, σε απόσταση 100 μέτρων από τη θάλασσα, δεν φαινόταν το νερό, καθώς ο τόπος ήταν διάσπαρτος από πτώματα γερμανών στρατιωτών, άλογα και στρατιωτικά οχήματα. Έτσι τελείωσε η γερμανική παραμονή στην Κριμαία.
Πληκτρολογήστε το σχόλιό σας κάτω από το κείμενο ή στη σελίδα μας στο Facebook!



Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.