Μετά τη συνάντηση, στη Μόσχα, με τον προεδρεύοντα στον ΟΑΣΕ και πρόεδρο της Ελβετίας, Ντιντιέ Μπουρκχάλτερ, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προέβη σε ορισμένες -απρόσμενες εκ πρώτης όψεως- δηλώσεις σχετικά με την Ουκρανία. Ειδικότερα, ζήτησε από τους κατοίκους της νοτιοανατολικής χώρας να μην διεξάγουν το δημοψήφισμα, υποστήριξε τις ουκρανικές προεδρικές εκλογές της 25ης Μαΐου, και ανακοίνωσε την απόσυρση των ενόπλων ανταρτών στις Ανατολικές περιοχές της χώρας.
Πολλοί αντίπαλοι του προέδρου εξέλαβαν αυτές τις δηλώσεις ως απόδειξη παράδοσης της νοτιοανατολικής Ουκρανίας, καθώς και ως αδυναμία του Βλαντίμιρ Πούτιν και συνολικά της ρωσικής ηγεσίας, υπό το φόβο των κυρώσεων. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, με τα λεγόμενά του αυτά ο Πούτιν είχε δύο στόχους:
1. Εδειξε σε όλο τον κόσμο την ετοιμότητα της Μόσχας να τηρήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στη Γενεύη για αποκλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία. Αυτό μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο επιβολής ενός πακέτου οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, τουλάχιστον για το λόγο ότι μετά τα όσα ανέφερε ο Πούτιν θα είναι ακόμη πιο δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να πείσουν τους ευρωπαίους πολιτικούς για την ανάγκη ενός τέτοιου βήματος. Οι αγορές αντέδρασαν πάρα πολύ θετικά στην ομιλία του.  Το ευρώ έπεσε κάτω από τα 49 ρούβλια, το δολάριο κάτω από τα 35, ενώ οι δείκτες των χρηματιστηρίων αυξήθηκαν κατά 5%.
2. Ο Πούτιν με το βήμα του αυτό ωθεί ουσιαστικά τις σημερινές ουκρανικές αρχές σε πιο δραστήριες ενέργειες. Μέχρι τώρα η στρατηγική του Κιέβου ήταν πολύ απλή. Δηλαδή, κλιμάκωση της έντασης, αντιπαράθεση με τη Ρωσία και συνεχείς διαμαρτυρίες στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες. Πλέον, ο ρώσος πρόεδρος τους έθεσε ένα πολύ δυσκολότερο πρόβλημα, την ανάγκη να δώσουν απάντηση στις προτάσεις που έχει προωθήσει η Μόσχα. Και αν το σχέδιο του Πούτιν πετύχει, τότε οι ενέργειες στις οποίες θα προβεί το Κίεβο ως απάντηση, είτε θα θάψουν οριστικά αυτές τις προτάσεις, είτε θα οδηγήσουν στην αποκλιμάκωση και στην ομοσπονδιοποίηση της Ουκρανίας. Και οι δυο εκδοχές ικανοποιούν τη Μόσχα.
Λεπτομερές σενάριο
Ας δούμε τα βασικά σημεία της ομιλίας του ρώσου προέδρου. Ο Πούτιν τάχθηκε κατά του δημοψηφίσματος της 11ης Μαΐου. Η συγκεκριμένη δήλωση δεν θα πρέπει να θεωρείται ως παραίτηση από την προστασία του Ντονμπάς.
-Ο Πούτιν ουσιαστικά συνέδεσε την παραίτηση από τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με τη διακοπή της ειδικής επιχείρησης των ουκρανικών δυνάμεων κατά των οπαδών της ομοσπονδιοποίησης. Όπως ανέφερε, «απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη αυτού του διαλόγου αποτελεί ο άνευ όρων τερματισμός οποιασδήποτε βίας, τόσο με τη χρήση των ενόπλων δυνάμεων -κάτι απολύτως απαράδεκτο στον σύγχρονο κόσμο- όσο και με τη χρήση παραστρατιωτικών ομάδων». Με τον τρόπο αυτό «έβαλε πολύ δύσκολα» στην προσωρινή ηγεσία του Κιέβου. Ως γνωστόν, στις 6 Μαΐου η Βερχόβνα Ράντα της Ουκρανίας ψήφισε κατά της διεξαγωγής διαλόγου, απορρίπτοντας τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με θέμα τη διοικητική αποκέντρωση (αυτονομία-Ομοσπονδιοποίηση). Τώρα πλέον, οι βουλευτές θα υποχρεωθούν είτε να αλλάξουν την απόφασή τους και να ξεπεράσουν τις αντιρωσικές φοβίες τους, είτε να αναλάβουν δημόσια την ευθύνη για την αποτυχία της ειρηνικής οδού διευθέτησης του προβλήματος, που προτείνει ο Πούτιν. Καθότι, την απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν επί της ουσίας υποστήριξαν μια σειρά από διεθνείς παίκτες, συμπεριλαμβανομένου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Γκι Μουν και του επικεφαλής του ΟΑΣΕ. Παράλληλα, οποιαδήποτε εκδοχή στη συμπεριφορά της ουκρανικής Βουλής θα αποβεί προς όφελος της Ρωσίας.
-Η υποχρέωση ανάληψης οποιασδήποτε δράσης ως απάντηση στις δηλώσεις Πούτιν, βαραίνει αποκλειστικά τις αρχές του Κιέβου, καθώς οι οπαδοί της ομοσπονδιοποίησης δεν είναι υποχρεωμένοι να υπακούσουν σε αυτά που είπε ο ρώσος πρόεδρος. Αν οι αρχές του Ντονέτσκ αποφασίσουν να διεξάγουν δημοψήφισμα, τότε δεν θα είναι εύκολο να κατηγορηθεί γι’ αυτό ο Πούτιν. Οι εκπρόσωποι των υποστηρικτών της ομοσπονδιοποίησης, εκτιμώντας ορθά τις δηλώσεις του ρώσου προέδρου, πρόβαλλαν ήδη στο Κίεβο όρους, οι οποίοι πρέπει να ικανοποιηθούν προκειμένου να παραιτηθούν από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Όπως ανέφερε ο βουλευτής της Βερχόβνα Ράντα, Ολέγκ Τσαριόφ, «πρόκειται για την άμεση παύση της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης και την απόσυρση όλων των ενόπλων δυνάμεων και αυτών του υπουργείου Εσωτερικού, στα μέρη της μόνιμης εγκατάστασής τους. Τη διάλυση και τον αφοπλισμό όλων των παράνομων ένοπλων ομάδων, την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων, μεταξύ αυτών, και εκείνων που συνελήφθηκαν με κατασκευασμένες ποινικές υποθέσεις».
Οι Προεδρικές εκλογές της 25ης Μαΐου
Με ανάλογο τρόπο μπορεί να ερμηνευτεί και η δήλωση του Πούτιν σχετικά με τις ουκρανικές προεδρικές εκλογές. Δηλώνοντας ότι «οι προεδρικές εκλογές αποτελούν από μόνες τους μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση», ο Πούτιν έδειξε στη Δύση και στο Κίεβο ότι η Μόσχα δεν σκοπεύει να τις υπονομεύσει και πιθανόν, ότι προτίθεται να αναγνωρίσει τα αποτελέσματά τους. Ωστόσο, πρόσθεσε αμέσως, πως οι εκλογές «δεν θα επιλύσουν τίποτα, αν οι ουκρανοί πολίτες δεν μπορέσουν να καταλάβουν με ποιο τρόπο θα είναι εγγυημένα τα δικαιώματά τους μετά τη διεξαγωγή αυτών των προεδρικών εκλογών…».
«Θεωρούμε -όπως είπε- ότι ο απευθείας διάλογος μεταξύ του Κιέβου και των εκπροσώπων της νοτιανατολικής Ουκρανίας είναι το βασικό στοιχείο της διευθέτησης». Ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές ερμηνεύουν αυτή τη δήλωση ως απαίτηση να εγκριθεί μέχρι τις εκλογές ένα νέο Σύνταγμα. Ενώ, δεν αποκλείουν την περίπτωση η Μόσχα να έχει ήδη συνεννοηθεί με τη Δύση για την αναβολή της διεξαγωγής των εκλογών στην Ουκρανία.
Τέλος, ο Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία δεν συγκεντρώνει πλέον στρατεύματα στα σύνορα με την Ουκρανία. Ενώπιον της Μόσχας δεν υπήρχε, ούτε υπάρχει η πρόθεση εισόδου του στρατού στην Ουκρανία, κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε σκληρότατες κυρώσεις και πολιτικές συνέπειες, ενώ δεν θα σταθούμε καν στην απροθυμία διεξαγωγής ενός πολέμου. Η αποστολή στρατού μάλλον εξεταζόταν σαν το έσχατο εργαλείο για τον αληθινό στόχο, τη διατήρηση του νοτιανατολικού τμήματος υπό τον έλεγχο των υποστηρικτών της ομοσπονδιοποίησης. Ενώ τώρα, κατά τα φαινόμενα, τέθηκαν σε λειτουργία άλλα εργαλεία για την επίτευξη αυτού του στόχου, καθώς από το Ντονμπάς φτάνουν ειδήσεις για την άφιξη εκεί ομάδων ρώσων «εθελοντών» με οπλισμό. Επομένως, η διατήρηση στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα καθίσταται πολιτικά -ακόμη και οικονομικά- ασύμφορη.
Συνεννόηση Μόσχας-Δύσης;
Οι αρχές του Κιέβου καταλαβαίνουν το παιχνίδι του Πούτιν και προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποδομήσουν τις δηλώσεις του. Ο ασκών καθήκοντα πρωθυπουργού της χώρας, Αρσένι Γιατσενιούκ, δήλωσε: «Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς το να πουλάτε αέρα είναι κάτι που δεν σας αρμόζει ως προέδρου μιας μεγάλης χώρας. Η Ρωσία ζητά να μετατεθεί κάποιο δημοψήφισμα της 11ης Μαΐου, πρέπει λοιπόν ο ρώσος πρόεδρος να πληροφορηθεί ότι για τις 11 του μήνα δεν είχε προγραμματιστεί στην Ουκρανία κανένα δημοψήφισμα».
Εάν, πάντως, η δήλωση του Πούτιν ήταν όντως συμφωνημένη με την Ευρώπη, τότε η άποψη του Κιέβου μάλλον δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον για κανέναν.