Από τον Αντώνη Καρακούση

Τα νέα από τις ΗΠΑ είναι απολύτως ενθαρρυντικά και επιβεβαιωτικά της ορθότητας του μίγματος της εκεί ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία στο τρίτο τρίμηνο του 2014 η αμερικανική οικονομία αναπτυσσόταν με ρυθμό 5%, γεγονός που επέτρεψε την Wall Street να καταγράψει νέο ρεκόρ και να ξεπεράσει το φράγμα των 18.000 μονάδων. Οι αμερικανοί κατάφεραν με συνδυασμένη νομισματική πολιτική να ξεπεράσουν τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, να αναχαιτίσουν την ύφεση και να επαναφέρουν την οικονομία τους σε δυναμική αναπτυξιακή τροχιά.

Ο συνδυασμός χαμηλών επιτοκίων, σχεδόν μηδενικών με την εφαρμογή των περίφημων μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης, με μαζικές δηλαδή αγορές εταιρικών ομολόγων, που ισοδυναμούσαν με εκτύπωση νέου χρήματος, δημιούργησε περιβάλλον αναγέννησης, ανασυγκρότησης και αναδιάρθρωσης του ιδιωτικού τομέας της οικονομίας, επιτρέποντας ταυτόχρονα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητάς του.
Τα εμφανή αποτελέσματα και οι επιδόσεις της αμερικανικής οικονομίας ασκούν εκ των πραγμάτων ισχυρότατη πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου το μοντέλο της ασκούμενης οικονομικής έχει εντελώς αντίθετες επιδόσεις και δοκιμάζεται πολλαπλώς εξαιτίας των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών συνεπειών που προκαλεί.

Η επιβαλλόμενη από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών εμμονή στο νομισματικό στόχο, αυτή η σχεδόν θεολογική προσήλωση στο δόγμα του χαμηλού πληθωρισμού, έφερε τους ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο μηδέν, τείνει να στεγνώσει τις ευρωπαϊκές οικονομίες, ανέδειξε τον ανεπιθύμητο αποπληθωρισμό, περιορίζει στο ελάχιστο την όποια αναπτυξιακή δυνατότητα και το χειρότερο αποδιαρθρώνει τις κοινωνίες, εντείνει τις ανισότητες και κλονίζει την πολιτική σταθερότητα.
Πέρα από την Ελλάδα και τον ευρωπαϊκό Νότο, όπου υποτίθεται επικρατούν ειδικές συνθήκες και οι αποδιαρθρώσεις έχουν κι άλλες αιτίες, αντίστοιχα φαινόμενα οικονομικής οπισθοχώρησης, κοινωνικής αποδιάρθρωσης και έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων εμφανίζονται πλέον και στην προηγμένη κεντρική και βόρεια Ευρώπη.

Στο Μιλάνο οι συγκρούσεις περισσεύουν, στη Ζυρίχη τελευταία αναρχικοί τα έσπασαν και τα έκαψαν, στο Βέλγιο πέταξαν μαγιονέζα και τηγανίτες πατάτες στον πρωθυπουργό, η Γαλλία την ώρα που ζητάει το μηδενισμό των ελληνικών ελλειμμάτων δεν μπορεί να φτιάξει αξιοπρεπή προϋπολογισμό με έλλειμμα μικρότερο του 4,1%, οι εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους και την αεροπορική βιομηχανία διεκδικούν αυξήσεις σε όλη την Ευρώπη, το παλαιό ευρωπαϊκό κοινωνικό συμβόλαιο έχει καταρρεύσει, στη Γερμανία αναπτύσσεται ταχέως ακροδεξιό αντιμεταναστευτικό κίνημα, άλλοτε σταθερές κυβερνήσεις δοκιμάζονται κάθε τόσο,γενικώς η αμφισβήτηση θεριεύει, αποκαλύπτοντας στη Μέρκελ, στον Σόιμπλε και στην απολαμβάνουσα ελίτ των Βρυξελλών ότι αυτό το ούλτρα νεοφιλελεύθερο μοντέλο έχει φάει τα ψωμιά του, δεν αποδίδει και δεν συμφέρει βεβαίως.

Σε αντίθεση με τους ευέλικτους Aμερικανούς, οι Eυρωπαίοι παραμένουν αγκυλωμένοι, συνεχίζουν να εφαρμόζουν με θρησκευτική ευλάβεια εργαλεία και πολιτικές που δεν αποδίδουν.
Ο ζουρλομανδύας του Μάαστριχ τώρα αποκαλύπτεται σε όλο του το μεγαλείο και φανερώνεται πόσο δίκιο είχαν όσοι στη δεκαετία του 90 ζητούσαν πιο ευέλικτη συνθήκη και αποστασιοποιημένη από τις γερμανικές πληθωριστικές μνήμες του μεσοπολέμου.

Ο Μάριο Ντράγκι είναι ίσως ο μόνος ευρωπαίος παράγων που μπορεί να δράσει με σχετική αυτονομία και να επιταχύνει την απαιτούμενη στροφή και διόρθωση της νομισματικής πολιτικής. Την έχει διακηρύξει, προετοιμάζεται γι' αυτήν, αλλά ακόμη δεν λέει να δράσει αποφασιστικά, γιατί όπως λένε οι κακές γλώσσες στη Φραγκφούρτη η Μέρκελ έχει εκλογές το Φεβρουάριο σε κάποια κρατίδια και δεν θέλει να ζημιωθεί από τις γερμανικές ανησυχίες που θα αναδειχθούν.
Ωστόσο όσο καθυστερεί, η Ευρώπη χάνει δυνάμεις και δυνατότητες, θα συμπιέζεται ολοένα και περισσότερο από το αμερικανικό πέταγμα και την κινεζική επιθετικότητα, θα φθίνει συνεχώς, τις εσωτερικές της αντιφάσεις θα αναδεικνύει και τα πολιτικά προβλήματα θα φανερώνει.

Κακά τα ψέματα η στροφή στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική έπρεπε να είχε γίνει χθες.
Έτσι κι αλλιώς η εφαρμοζόμενη πολιτική ξεμένει από υπερασπιστές, κάτι θεολόγοι της αχαλίνωτης αγοράς της απομένουν, αλλά κι αυτοί πολιορκημένοι στα κάστρα τους θα είναι σε λίγο από ταπεινωμένους και κακοπληρωμένους εργαζόμενους που δεν θέλουν ούτε να τους ακούν, ούτε να τους βλέπουν.

Μετά και τις αμερικανικές επιδόσεις τα επιχειρήματα του Βερολίνου και των Βρυξελλών λιγοστεύουν, οι αρνήσεις και τα εμπόδια στον Ντράγκι δεν στέκουν και η αλλαγή είναι επιβεβλημένη και σχεδόν αναπόφευκτη.
Το ζητούμενο γι' εμάς είναι να μη χαθούμε στο μεσοδιάστημα.Μην πνιγούμε σε μια κουταλιά νερό και χάσουμε το βηματισμό μας σε χρόνο που η Ευρώπη θα αλλάζει και θα εξελίσσεται. Ας το γνωρίζουν αυτό κυβερνώντες και επερχόμενοι, η ευθύνη τους θα είναι μεγάλη.