Το Βασιλικό Κτήμα Τατοΐου μέσα από φωτογραφίες του 1930

 ΒΑΣΙΛΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ / ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΝ / 21/03/2015

Σας παρουσιάζουμε σπάνιο φωτογραφικό υλικό από το βασιλικό κτήμα Τατοΐου το έτος 1930. Είναι η πρώτη φωτογράφηση που έγινε μετά την κατάργηση της βασιλείας το 1924, και διαπιστώνουμε τον σεβασμό που υπήρχε προς αυτόν τον ιστορικό χώρο σε περίοδο αβασίλευτης δημοκρατίας. Βλέπουμε παρακάτω το ανάκτορο εξωτερικά και εσωτερικά, το κατεστραμμένο από την πυρκαγιά του 1916 ανάκτορο του Κωνσταντίνου Α′, το ξενοδοχείο «Τατόϊον», άλλα κτήρια που βρίσκονται στο κτήμα, και τέλος, το βασιλικό κοιμητήριο στο λόφο Παλαιοκάστρου.

Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος

Ακολουθεί στο τέλος του άρθρου, επιστολή του συνταξιούχου γεωπόνου κ. Ευθύμη Καραγιαννακίδη,  που έζησε τα εφηβικά του χρόνια στο κτήμα Τατοΐου (1932-35) και μας αφηγείται πως τα ανάκτορα και το δασόκτημα διατηρούσαν όλη την ομορφιά και τη μεγαλοπρέπεια που τους ταίριαζε. Την επιστολή απέστειλε στον Σύλλογο Φίλων Κτήματος Τατοΐου.

Γενική άποψη του βασιλικού κτήματος από τον λόφο του Παλαιοκάστρου.

Διασταύρωση οδών στο εσωτερικό του βασιλικού κτήματος. Αριστερά διακρίνεται το κτήριο αξιωματικών φρουράς.

Το ξενοδοχείο του κτήματος «Τατόϊον»

Τα βασιλικά ανάκτορα

Ο μαρμάρινος πάγκος με τους σκαλιστούς φτερωτούς λέοντες ο οποίος ήταν τοποθετημένος μπροστά στο άγαλμα του έφιππου Κοζάκου.

Το σαλόνι του ανακτόρου

Το γραφείο του βασιλέως

Βοηθητική αίθουσα δίπλα από το γραφείο

Το λουτρό με την μαρμάρινη μπανιέρα.

Το ανάκτορο του βασιλέως Κωνσταντίνου Α′ κατεστραμμένο από την πυρκαγιά του 1916.

Το παρεκκλήσι της Αναστάσεως στο βασιλικό κοιμητήριο στο λόφο Παλαιοκάστρου. Διακρίνεται ο  τάφος του βασιλέως Γεωργίου Α′.

Οι δυο καμπάνες του ναού και δεξιά ο πρώτος τάφος του βασιλιά Αλέξανδρου.

Ο πρώτος τάφος του βασιλιά Αλέξανδρου μπροστά από το βασιλικό παρεκκλήσι και δίπλα από τον τάφο της βασιλοπούλας Όλγας.

Βασιλιάς Αλέξανδρος

Βασιλοπούλα Όλγα

---

Επιστολή κ. Ευθύμη Καραγιαννακίδη…

«Φαίνεται πως εμείς οι Έλληνες είμαστε ένας λαός «ερειπιολάτρης» (ας μου συγχωρηθεί ο νεολο­γισμός) και με το δίκιο μας, βέβαια, αφού τα ερείπια που κληρονομήσαμε είναι ακόμα αξεπέραστα δημιουργήματα των μακρινών προγόνων μας. Τα λατρεύουμε λοιπόν και τα φροντίζουμε και τα συντηρούμε – με το αζημίωτο βέβαια, γιατί όλο και κάτι μας αφήνουν με την τουριστική προβολή τους. Και τα λατρεύουμε μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να φροντίζουμε να ερειπώνουμε και τα δημιουργήματα των πιο κοντινών προγόνων μας για να κερδίσουμε -αυτή τη φορά- τη χλεύη των τουριστικών πελατών μας.

Αναφέρομαι στο χάλι στο οποίο έχει περιέλθει το δασόκτημα Τατοΐου το οποίο, απ’ ό,τι βλέπω σε φωτογραφίες και σε παρουσιάσεις στην τηλεόραση, κινδυνεύει να μετατραπεί σε πραγματικά ερείπια, ως προς το κτισμένο και το οργανωμένο φυσικό περιβάλλον του.

Είχα την τύχη, παιδί ακόμη (στην αρχή της εφηβείας μου), να ζήσω στο περιβάλλον του Τατοΐου ως τρόφιμος του Αγροτικού Ορφανοτροφείου που λειτούργησε εκεί, στεγαζόμενο στα οικήματα του οικιστικού συγκροτήματος των θερινών ανακτόρων, για 7 – 8 χρόνια, στη διάρκεια του μεσοπολέμου (καταργήθηκε το καλοκαίρι του 1935, μετά το κίνημα, για ευνόητους λόγους).

Στο διάστημα που ήμουν εκεί (1932 – 35) τα ανάκτορα και το δασόκτημα διατηρούσαν όλη την ομορφιά και τη μεγαλοπρέπεια που τους ταίριαζε. Το παλάτι λειτουργούσε σαν θερινή κατοικία του Προέδρου της Δημοκρατίας (ήταν ο Αλ. Ζαΐμης), τα οικήματα που το περιέβαλλαν ήσαν σε άριστη κατάσταση, το πάρκο και οι κήποι συντηρούνταν από μέρος του προσωπικού που είχε μείνει και η διοίκηση του δασοκτήματος βρισκόταν στα χέρια ενός εξέχοντος επιστήμονος, του Βασίλη Δρούβα, που το κυβερνούσε με σωστή γνώση και ισχυρή θέληση.

Νεαρό χωριατόπαιδο, τότε, ταλαιπωρημένο από την πείνα που προκάλεσε η οικονομική κρίση του 1929 – 32, βρέθηκα από ένα μακεδονίτικο χωριό του Παγγαίου στο Τατόι, μέσα σε ένα ονειρεμένο -για τα μάτια μου- περιβάλλον. Το παλάτι, οι κήποι που το τριγύριζαν, τα όμορφα κτίρια, το απέραντο πευκοδάσος, το γύρω τοπίο, η θέα της Αθήνας και της Ακρόπολης που προβάλλονταν τ’ απογέματα στην ανταύγεια της θάλασσας, όλα μου δημιουργούσαν την εικόνα του επίγειου παραδείσου και του παραμυθιού.

Και σήμερα, οι εικόνες που βλέπω σε εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση και οι περιγραφές που δημοσιεύονται, μόνο θλίψη και ντροπή προκαλούν για την κατάντια του άλλοτε στολιδιού αυτού της Αττικής. Ερειπωμένα κτίρια, βουλιαγμένες στέγες, εγκαταλειμμένοι κήποι και πάρκα, το παλάτι τυλιγμένο σε συρματοπλέγματα και απογυμνωμένο από τους θησαυρούς του, με μόνο το άγαλμα του «γερακάρη» στην πρόσοψή του, γερασμένο κι αυτό, σκεπασμένο με την πατίνα του χρόνου.

Το ελληνικό Δημόσιο, αφού πλήρωσε ένα σωρό λεφτά στους πρώην ιδιοκτήτες του κτήματος, το άφησε στη συνέχεια να ρημάξει, επιδιώκοντας πιθανώς να το ξεπουλήσει σε επίδοξους «αξιοποιητές».

Το παρήγορο είναι ότι υπάρχει ένα μεγάλο μέρος του κόσμου στην Αθήνα (και όχι μόνο) που είναι ευαισθητοποιημένο -σε βαθμό που μπορεί να δραστηριοποιείται- για την αποτροπή της παραπέρα υποβάθμισης του κτήματος, να παρεμβαίνει σε κάθε απόπειρα κακής διαχείρισης ή απειλής διάσπασης της ενότητάς του και να διαμαρτύρεται έντονα για την αβελτηρία με την οποία αντιμετωπίστηκε και αντιμετωπίζεται, ακόμα και τώρα, η μεταχείριση του κτήματος του Τατοΐου.

Προσωπικά, σαν παλιός (παροδικός) κάτοικος αυτού του υπέροχου τόπου, ντρέπομαι γι’ αυτή του την κατάντια και θέλω να ενώσω και τη δική μου φωνή διαμαρτυρίας και να συμβάλω όσο μπορώ στη δικαίωση όσων αγωνίζονται για τη διάσωσή του».

Ευθύμης Καραγιαννακίδης, συνταξιούχος γεωπόνος