Από την Ειρήνη Μητροπούλου

Ηταν μια νίκη-σοκ, με την έννοια ότι κανένας δεν την περίμενε και λίγοι ήξεραν τον υποψήφιο που κέρδισε τελικά τις εκλογές για να γίνει ο έκτος πρόεδρος της μετακομμουνιστικής Πολωνίας.
Τι σημαίνει ο θρίαμβος του 43χρονου Αντρέι Ντούντα; Με λίγα λόγια: ακόμη πιο δεξιά στροφή προς τον λαϊκισμό και την εθνική υπερηφάνεια, με αύξηση των αποστάσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ολες οι δημοσκοπήσεις έδιναν φαβορί τον απερχόμενο κεντροδεξιό πρόεδρο Μπρονίσλαβ Κομορόφσκι. Το απρόσμενο αποτέλεσμα σφραγίζει τη ραγδαία άνοδο του Ντούντα από την παρασκηνιακή αφάνεια στην αρχηγία του κράτους. Και μπορεί να προαναγγείλει ένα νέο πολιτικό κεφάλαιο στη μεγαλύτερη οικονομία της Ανατολικής Ευρώπης.
Ως η πρώτη μεγάλη εκλογική επιτυχία της Δεξιάς εδώ και μία δεκαετία, και εν όψει των βουλευτικών εκλογών το φθινόπωρο, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις για τη θέση της Πολωνίας στην Ευρώπη.
Ο Ντούντα ήταν άνθρωπος της εξουσίας, αλλά όχι ηγετικό στέλεχος του δεξιού κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης. Εκανε καριέρα ως νομικός σύμβουλος του συντηρητικού προέδρου Λεχ Κατσίνσκι, ο οποίος σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 2010, στη Ρωσία.
Τώρα ο Ντούντα βλέπει τον εαυτό του ως πνευματικό και πολιτικό κληρονόμο του Κατσίνσκι, υπενθυμίζοντας ότι δύο ημέρες πριν από τη μοιραία πτήση ο πρόεδρος του είπε πως η πατρίδα χρειάζεται απαραιτήτως αλλαγή γενιάς στην εξουσία.
Και ότι θα είναι ο Ντούντα και οι συνομήλικοί του που θα αναλάβουν την ευθύνη για το μέλλον της Πολωνίας.
Αρχισε από χαμηλά
Μετά την απώλεια του μέντορά του και τη νίκη του προέδρου Κομορόφσκι της κεντροδεξιάς Πλατφόρμας των Πολιτών, ο Ντούντα άρχισε τη δική του πολιτική καριέρα, από χαμηλά. Εξελέγη δημοτικός σύμβουλος, στη συνέχεια βουλευτής και τελικά ευρωβουλευτής.
Αλλά ήταν ακόμη σχετικά άγνωστος όταν το αντιπολιτευόμενο κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης, με ηγέτη τώρα τον Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, δίδυμο αδελφό του εκλιπόντος προέδρου, τον κατέβασε υποψήφιο για αυτές τις εκλογές.
Κάποιοι αναλυτές τον παρουσίασαν ως αναλώσιμο αντικαταστάτη του Κατσίνσκι, ο οποίος είπαν ότι δεν ήθελε να διακινδυνεύσει μια ήττα απέναντι στον δημοφιλή Κομορόφσκι.
Γεννημένος στην Κρακοβία, με γονείς πανεπιστημιακούς, ο Ντούντα είχε μια παιδική ηλικία γεμάτη από εκκλησιασμούς και εκδρομές προσκόπων. Σπούδασε νομικά, είναι κάτοχος διδακτορικού και αντιπαθεί βαθιά τους κομμουνιστές.
Ως αρχηγός του κράτους, θα είναι υπεύθυνος για τις ένοπλες δυνάμεις, θα συντονίζει την εξωτερική πολιτική με τον υπουργό Εξωτερικών, θα υπογράφει ή θα ασκεί βέτο σε νόμους και θα συντάσσει δική του νομοθεσία. Θα διορίζει επίσης τον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας.
Αυτά τού δίνουν ευχέρεια και πεδίο εφαρμογής για να αλλάξει τη σχέση της Πολωνίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία ως σήμερα βασίζεται στη στενή συνεργασία με τη Γερμανία.
Το κόμμα του Ντούντα είναι λιγότερο ενθουσιώδες για τις Βρυξέλλες, υποστηρίζοντας με ευρωσκεπτικισμό ότι η Βαρσοβία πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στα δικά της εθνικά συμφέροντα.
Λέει επίσης ότι η Πολωνία θα πρέπει να περιορίσει την ξένη ιδιοκτησία στις τράπεζες. Περίπου τα δύο τρίτα αυτού του κερδοφόρου και καλά κεφαλαιοποιημένου τομέα ανήκουν σε ξένους.
«Χρειαζόμαστε επειγόντως ανανέωση στην Υγεία και στην Παιδεία, και μια οικονομία που θα υπηρετεί, πάνω απ' όλα, τα συμφέροντα του πολωνικού λαού» επιμένει ο Ντούντα.
Ο κίνδυνος λέγεται Ουκρανία
Η Πολωνία μπήκε στο ΝΑΤΟ το 1999, στην ΕΕ το 2004 και είναι σήμερα ένα από τα λίγα οικονομικά αστέρια της Ευρώπης. Η κεντρική τράπεζα στη Βαρσοβία προβλέπει ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί εφέτος με ρυθμό 3,5%, έναντι 0,5% της ευρωζώνης.
Ανεξάρτητοι οικονομολόγοι είναι πιο απαισιόδοξοι. Σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο, η ανάπτυξη θα μπορούσε να επιβραδυνθεί στο 1,3% του ΑΕΠ το πρώτο εξάμηνο του 2016.
Ο κίνδυνος λέγεται Ουκρανία. Οσο συνεχίζεται η αντιπαράθεση Δύσης - Ρωσίας εκεί, θα πολλαπλασιάζονται οι φόβοι μετάδοσης της κρίσης στην Πολωνία.
Υστερα από μία δεκαετία άνθησης του εμπορίου με τη Ρωσία και τη γειτονική Ουκρανία, το Κρεμλίνο θα μπορούσε να κάνει αντίποινα, απαγορεύοντας ας πούμε εισαγωγές τροφίμων από την Πολωνία ή αυξάνοντας τις τιμές του φυσικού αερίου.
Η χώρα καλύπτει περί το 60% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία, αν και έκλεισε προσφάτως συμφωνία αντίστροφης ροής, στο πλαίσιο της οποίας θα λαμβάνει περισσότερο φυσικό αέριο από τη Γερμανία.