ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο αντιευρωπαϊσμός έχει έντονα ιδεολογικά χαρακτηριστικά
Τα τελευταια ευρήματα της έρευνας που πραγματοποίησε ο ερευνητικός οργανισμός «διαΝΕΟσις», τον οποίο ίδρυσε και θα χρηματοδοτεί επί μία τριετία ο επιχειρηματίας και πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών κ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος, κάθε άλλο παρά εκπλήσσουν. Αντιθέτως, επιβεβαιώνουν με ιδιαίτερη έμφαση ένα τεράστιο πρόβλημα της χώρας. Αυτό που ο κ. Παναγιώτης Γεννηματάς, επίτιμος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, στο βιβλίο του «Ελλάς: Δύση ή Ανατολή» αποκαλεί ακοινώνητο εκσυγχρονισμό του νεοελληνικού κράτους.
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Κατά τον συγγραφέα (και όχι μόνον αυτόν), η σημερινή Ελλάδα παραμένει κατ’ ουσίαν απόλυτα εξωευρωπαϊκή και δυσκολεύεται να ευθυγραμμιστεί με τον σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα. Ο εκδυτικισμός της είναι μιμητικός και προσποιητός.Και αυτο φαινεται ξεκαθαρα στις στασεις της κοινης γνωμης εναντι της Ευρωπης. Η κληρονομιά του ύστερου Βυζαντίου (θεοκρατική ανατολική παράδοση, αντιδυτισμός, κρατικομονοπωλιακή οικονομία και ιδεολογία της διαμεσολάβησης) εξακολουθεί να υπερκαθορίζει ως σήμερα ασφυκτικά την υποτιθέμενη εθνική ταυτότητα, βασικό στοιχείο της οποίας είναι ο ανορθολογισμός και η τυφλή κρατολαγνεία.
Υπό αυτές της συνθήκες, η έρευνα του «διαΝΕΟσις» μάς πληροφορεί ότι στην Ελλάδα –η οποία, από το 1981 έως σήμερα, έχει δεχθεί σχεδόν μισό τρισεκατομμύριο ευρώ επιδοτήσεις και άλλα τόσα δάνεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να μην πτωχεύσει– έξι Έλληνες στους δέκα πιστεύουν ότι η ΕΕ κέρδισε από την ελληνική συμμετοχή στους κόλπους της περισσότερα από όσα η Ελλάδα!!! Το ίδιο πιστεύουν επίσης και οκτώ στους δέκα αγρότες, παρά τα 260 δισεκατομμύρια ευρώ επιδοτήσεις που έχουν ενθυλακώσει, πέρα από τις απάτες με τις αγροτικές επιδοτήσεις.
Κατά τα άλλα, η έρευνα, που έγινε από την εταιρεία GPO, υπό την επιστημονική επιμέλεια του καθηγητού Συγκριτικής Πολιτικής κ. Γεράσιμου Μοσχονά, φέρνει στο προσκήνιο μία δυσάρεστη πραγματικότητα.
Πιο αναλυτικά, στην σημερινή Ελλάδα η φιλοευρωπαϊκή τάση συγκεντρώνει περίπου το 40% του πληθυσμού, με ένα ποσοστό 17%-20% να αποτελεί τον σκληρό πυρήνα της. Της ιδίας τάξεως είναι και το ποσοστό του σκληρού πυρήνα των αντιευρωπαϊστών.Η ενδιαφέρουσα διαφορά, όμως, μεταξύ των πυρήνων των δύο τάσεων είναι ότι η πρώτη διακρίνεται για ένα στοιχείο το οποίο ο κ.Γ. Μοσχονάς ονομάζει «ευρωρεαλισμό» (με απλά λόγια, η αποδοχή της δυσάρεστης πραγματικότητας), ενώ η δεύτερη τάση παρουσιάζει αξιοσημείωτη συνεκτικότητα στα πιστεύω της.
Στον κορμό των ευρωπαϊστών, που δηλώνουν σαφώς θετική γνώμη στην ερώτηση για την συνολική αποτίμηση της συμμετοχής της χώρας στην ΕΕ, συγκεντρώνονται κυρίως οι κατηγορίες των ανδρών, των μεγαλύτερων ηλικιών (55 και άνω, ιδίως δε 65 και άνω), των πιο μορφωμένων και πιο εύπορων.Πολιτικά τοποθετούνται στις ενδιάμεσες θέσεις: κεντροδεξιά, κέντρο, κεντροαριστερά. Τάσσονται σε ποσοστό 93,8% υπέρ της παραμονής στο ευρώ (73,9% στο σύνολο του δείγματος) και εκτιμούν σε ποσοστό 67,8% (έναντι μόνον 42,5% του συνόλου) ότι η ΕΕ βοήθησε πραγματικά την Ελλάδα κατά την πρόσφατη κρίση χρέους.
Γι αυτούς, γράφει ο καθηγητής κ. Γ. Μοσχονάς, η Ευρώπη είναι μία ξεκάθαρη και στέρεη επιλογή, όχι όμως ένα σχέδιο κοινωνίας που υιοθετείται ανεπιφύλακτα και με ενθουσιασμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον σκληρό πυρήνα των φιλοευρωπαϊστών (περίπου 17%-20% του πληθυσμού) μόνον το 40,1% επιθυμεί να παραχωρήσουμε ένα επιπλέον τμήμα της εθνικής μας κυριαρχίας στην ΕΕ.
Στην άλλη όχθη, ο αντιευρωπαϊσμός είναι πολύ πιο συνεκτικός και έχει έντονα ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Αποτελεί έτσι σημαντικό θύλακα αντιστάσεως σε οποιαδήποτε μορφή εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, θα λέγαμε δε ότι φέρει και την πλήρη ευθύνη της ακινησίας της. Αυτό είναι σήμερα και το σοβαρότερο πρόβλημα της χώρας. Σε μία εποχή υψηλής κινητικότητας, η Ελλάδα παραμένει απελπιστικά ακίνητη και, ακόμα χειρότερα, απομακρύνει από αυτήν τα πιο ζωντανά και δημιουργικά παιδιά της.
Έτσι, πέρα από την διαρθρωτική οικονομική της κατάρρευση, η ελληνική κοινωνία αποδεικνύεται ότι έχει υποστεί και ανήκεστο πνευματική βλάβη –απότοκο της ιδεολογικής σκοταδιστικής αντιλήψεως που κυριαρχεί στην χώρα, με κύριο εργαλείο τον λαϊκισμό.
Παράλληλα, όμως, οι έντονες αντιστάσεις απέναντι στον ευρωπαϊκό εκσυγχρονισμό που παρατηρούνται κατά το διάστημα της τελευταίας εθνικά κρίσιμης εικοσαετίας, σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης συνιστούν μορφές αυτοάμυνας συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων και κοινωνικών δομών που έχουν μεταπολεμικά οικοδομηθεί και έχουν στο έπακρον μεταπολιτευτικά ισχυροποιηθεί από τον πελατειακό προστατευτισμό ενός διανεμητικού κράτους. Πέραν, όμως, των γενετικών τους σχέσεων με συγκεκριμένες κρατικές λειτουργίας (προστατευτισμός-πελατειακότητα-επιδοτήσεις), οι αντιστάσεις αυτές έχουν και αυτοτελή ιστορικά ριζώματα στο διαχρονικό πολιτισμικό υπόβαθρο της νεοελληνικής ιστορικής ζωής. Τα ριζώματα αυτά τρέφονται, βλασταίνουν και αναπαράγονται επάνω σε σύστοιχες πολιτισμικές υποδομές βαθύτερης ανατολικο-μεσογειακής γενεαλογίας. Οι πολιτισμικές αυτές υποδομές είναι ταυτόσημες με την ιστορική εθνογένεση και κοινωνιογένεση του μεταβυζαντινού νεοελληνισμού. Είναι όντως εντυπωσιακό να διαπιστώνει κανείς πόσο ανθεκτικά το πνεύμα μίας τόσο μακροχρόνιας παράδοσης εξακολουθεί να ανθίσταται και να επιβιώνει.
Αυτά επισημαίνει ο Παν. Γεννηματάς και θέτει έναν σοβαρό προβληματισμό, ο οποίος υπερβαίνει τα αιτήματα όλων αυτών που διεκδικούν δικαιώματα λεηλασίας ανύπαρκτων κρατικών πόρων.
Υπό αυτές της συνθήκες, η έρευνα του «διαΝΕΟσις» μάς πληροφορεί ότι στην Ελλάδα –η οποία, από το 1981 έως σήμερα, έχει δεχθεί σχεδόν μισό τρισεκατομμύριο ευρώ επιδοτήσεις και άλλα τόσα δάνεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να μην πτωχεύσει– έξι Έλληνες στους δέκα πιστεύουν ότι η ΕΕ κέρδισε από την ελληνική συμμετοχή στους κόλπους της περισσότερα από όσα η Ελλάδα!!! Το ίδιο πιστεύουν επίσης και οκτώ στους δέκα αγρότες, παρά τα 260 δισεκατομμύρια ευρώ επιδοτήσεις που έχουν ενθυλακώσει, πέρα από τις απάτες με τις αγροτικές επιδοτήσεις.
Κατά τα άλλα, η έρευνα, που έγινε από την εταιρεία GPO, υπό την επιστημονική επιμέλεια του καθηγητού Συγκριτικής Πολιτικής κ. Γεράσιμου Μοσχονά, φέρνει στο προσκήνιο μία δυσάρεστη πραγματικότητα.
Πιο αναλυτικά, στην σημερινή Ελλάδα η φιλοευρωπαϊκή τάση συγκεντρώνει περίπου το 40% του πληθυσμού, με ένα ποσοστό 17%-20% να αποτελεί τον σκληρό πυρήνα της. Της ιδίας τάξεως είναι και το ποσοστό του σκληρού πυρήνα των αντιευρωπαϊστών.Η ενδιαφέρουσα διαφορά, όμως, μεταξύ των πυρήνων των δύο τάσεων είναι ότι η πρώτη διακρίνεται για ένα στοιχείο το οποίο ο κ.Γ. Μοσχονάς ονομάζει «ευρωρεαλισμό» (με απλά λόγια, η αποδοχή της δυσάρεστης πραγματικότητας), ενώ η δεύτερη τάση παρουσιάζει αξιοσημείωτη συνεκτικότητα στα πιστεύω της.
Στον κορμό των ευρωπαϊστών, που δηλώνουν σαφώς θετική γνώμη στην ερώτηση για την συνολική αποτίμηση της συμμετοχής της χώρας στην ΕΕ, συγκεντρώνονται κυρίως οι κατηγορίες των ανδρών, των μεγαλύτερων ηλικιών (55 και άνω, ιδίως δε 65 και άνω), των πιο μορφωμένων και πιο εύπορων.Πολιτικά τοποθετούνται στις ενδιάμεσες θέσεις: κεντροδεξιά, κέντρο, κεντροαριστερά. Τάσσονται σε ποσοστό 93,8% υπέρ της παραμονής στο ευρώ (73,9% στο σύνολο του δείγματος) και εκτιμούν σε ποσοστό 67,8% (έναντι μόνον 42,5% του συνόλου) ότι η ΕΕ βοήθησε πραγματικά την Ελλάδα κατά την πρόσφατη κρίση χρέους.
Γι αυτούς, γράφει ο καθηγητής κ. Γ. Μοσχονάς, η Ευρώπη είναι μία ξεκάθαρη και στέρεη επιλογή, όχι όμως ένα σχέδιο κοινωνίας που υιοθετείται ανεπιφύλακτα και με ενθουσιασμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον σκληρό πυρήνα των φιλοευρωπαϊστών (περίπου 17%-20% του πληθυσμού) μόνον το 40,1% επιθυμεί να παραχωρήσουμε ένα επιπλέον τμήμα της εθνικής μας κυριαρχίας στην ΕΕ.
Στην άλλη όχθη, ο αντιευρωπαϊσμός είναι πολύ πιο συνεκτικός και έχει έντονα ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Αποτελεί έτσι σημαντικό θύλακα αντιστάσεως σε οποιαδήποτε μορφή εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, θα λέγαμε δε ότι φέρει και την πλήρη ευθύνη της ακινησίας της. Αυτό είναι σήμερα και το σοβαρότερο πρόβλημα της χώρας. Σε μία εποχή υψηλής κινητικότητας, η Ελλάδα παραμένει απελπιστικά ακίνητη και, ακόμα χειρότερα, απομακρύνει από αυτήν τα πιο ζωντανά και δημιουργικά παιδιά της.
Έτσι, πέρα από την διαρθρωτική οικονομική της κατάρρευση, η ελληνική κοινωνία αποδεικνύεται ότι έχει υποστεί και ανήκεστο πνευματική βλάβη –απότοκο της ιδεολογικής σκοταδιστικής αντιλήψεως που κυριαρχεί στην χώρα, με κύριο εργαλείο τον λαϊκισμό.
Παράλληλα, όμως, οι έντονες αντιστάσεις απέναντι στον ευρωπαϊκό εκσυγχρονισμό που παρατηρούνται κατά το διάστημα της τελευταίας εθνικά κρίσιμης εικοσαετίας, σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης συνιστούν μορφές αυτοάμυνας συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων και κοινωνικών δομών που έχουν μεταπολεμικά οικοδομηθεί και έχουν στο έπακρον μεταπολιτευτικά ισχυροποιηθεί από τον πελατειακό προστατευτισμό ενός διανεμητικού κράτους. Πέραν, όμως, των γενετικών τους σχέσεων με συγκεκριμένες κρατικές λειτουργίας (προστατευτισμός-πελατειακότητα-επιδοτήσεις), οι αντιστάσεις αυτές έχουν και αυτοτελή ιστορικά ριζώματα στο διαχρονικό πολιτισμικό υπόβαθρο της νεοελληνικής ιστορικής ζωής. Τα ριζώματα αυτά τρέφονται, βλασταίνουν και αναπαράγονται επάνω σε σύστοιχες πολιτισμικές υποδομές βαθύτερης ανατολικο-μεσογειακής γενεαλογίας. Οι πολιτισμικές αυτές υποδομές είναι ταυτόσημες με την ιστορική εθνογένεση και κοινωνιογένεση του μεταβυζαντινού νεοελληνισμού. Είναι όντως εντυπωσιακό να διαπιστώνει κανείς πόσο ανθεκτικά το πνεύμα μίας τόσο μακροχρόνιας παράδοσης εξακολουθεί να ανθίσταται και να επιβιώνει.
Αυτά επισημαίνει ο Παν. Γεννηματάς και θέτει έναν σοβαρό προβληματισμό, ο οποίος υπερβαίνει τα αιτήματα όλων αυτών που διεκδικούν δικαιώματα λεηλασίας ανύπαρκτων κρατικών πόρων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.