Των Δήμητρας Καδδά – Ελευθερίας Κούρταλη

Το καμπανάκι κινδύνου για την ελληνική οικονομία που συνεχίζει να "βυθίζεται" το πρώτο τρίμηνο του 2017, χτυπούν οικονομολόγοι, πολιτικοί και αναλυτές με δηλώσεις τους στο Capital.gr. Καταγράφουν τα "σημάδια" που ήδη φαίνονται στις τράπεζες, στην αγορά και στην απασχόληση.
 
Στηρίζουν τις προβλέψεις τους όχι μόνο στα ζοφερά αποτελέσματα του 2016, αλλά και στα πρώτα στοιχεία για το 2017, τα οποία είναι ήδη ανησυχητικά.
 
Και κάνουν σαφές ότι πλέον η πιθανότητα ισχυρής ανάκαμψης για το σύνολο του έτους είναι μηδενική. Εκτιμούν ότι το 2017 το ΑΕΠ αντί για ρυθμό 2,5%-2,7% που υπολογιζόταν μέχρι πρότινος ότι μπορεί να επιτευχθεί – στο πιο καλό σενάριο άμεσης συμφωνίας με τους θεσμούς – μπορεί να φτάσει από 0,5% έως 1,9%. Προεξοφλούν όμως ότι και αυτή η πρόβλεψη είναι αισιόδοξη.
 
Καταγράφουν παράλληλα τις επιπτώσεις που έχει προκαλέσει ήδη η "ανατροπή" στις προβλέψεις της ΕΛΣΤΑΤ (που αποκάλυψε ύφεση 1,1% το 4ο τρίμηνο του 2016 αντί για ανάπτυξη 0,3%), αλλά και  το νέο θρίλερ της χρονοκαθυστέρησης στην αξιολόγηση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
 
Προειδοποιούν επίσης ότι τα χειρότερα... έπονται αν δεν υπάρξει στο ορατό διάστημα μία συμφωνία, καθώς η "παράταση" πληγώνει τις τράπεζες, τις επιχειρήσεις, την απασχόληση αλλά και τις ίδιες τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
 
Άλλωστε, η επιχείρηση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη αυτές τις ημέρες να στηθεί ένα "παράπηγμα" μίας μερικής - έστω  - συμφωνίας με τους θεσμούς, "υποκρύπτει" την ανάγκη να μειωθούν οι τριγμοί που ήδη δέχεται η ελληνική οικονομία από την παράταση της αβεβαιότητας.
Εκτροχιασμό του στόχου για την ανάπτυξη του 2017 "βλέπουν" οι ξένοι οίκοι
 
Στελέχη της Citigroup με τα οποία επικοινώνησε το Capital.gr προανήγγειλαν την υποβάθμιση των εκτιμήσεων της Τράπεζας για το ελληνικό ΑΕΠ το 2017.
Όπως σημείωσαν, η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα γύρω από τις διαπραγματεύσεις, τα capital controls και ο νέος γύρος λιτότητας το 2016 εμπόδισαν, την επιστροφή της ανάπτυξης του ΑΕΠ. Η αδυναμία των εξαγωγών είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς η αρκετά μεγάλη εσωτερική υποτίμηση που έχει συμβεί στα τελευταία έξι χρόνια, δεν φαίνεται να έχει ενισχύσει ακόμα τις εξαγωγικές επιδόσεις της χώρας.
 
Επιπλέον, οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων και η επιβράδυνση της ανάπτυξης του τουρισμού πιθανώς ευθύνονται για την πρόσφατη αδυναμία των εξαγωγών, ενώ οι δείκτες εμπιστοσύνης στις αρχές του 2017 υποδηλώνουν ότι ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει σε ότι αφορά την τάση.
 
Η οικονομολόγος της Citi, Giada Giani, μιλώντας στο Capital.gr επισήμανε πως το ελληνικό ΑΕΠ ήταν ουσιαστικά αμετάβλητο τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ οι μεγάλες αναθεωρήσεις στοιχείων για το ΑΕΠ δείχνουν επίσης ότι η αξιοπιστία των επίσημων στατιστικών είναι χαμηλή, κυρίως λόγω της δυσκολίας "παρακολούθησης" των λογαριασμών της κυβέρνησης. Αυτό, όπως προειδοποιεί η αμερικάνικη τράπεζα, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για να επιτευχθούν οι στόχοι του τρέχοντος προγράμματος οι οποίοι τοποθετούν την ανάπτυξη στο 2,7% το 2017.
 
Όπως προειδοποιεί η Giada Giani, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της αμερικάνικη τράπεζας, η ανάπτυξη του ελληνικού ΑΕΠ το 2017 θα κινηθεί στο 1,1% ωστόσο μετά τα πρόσφατα στοιχεία οι κίνδυνοι έχουν αυξηθεί γύρω από αυτή την πρόβλεψη και αναμένεται να προχωρήσει σε υποβάθμισή της εντός του τρέχοντος μηνός.
 
Ο οικονομολόγος της BofA Merrill Lynch, Θάνος Βαμβακίδης, επισημαίνει από την πλευρά του στο Capital.gr ότι η μηδενική ανάπτυξη το 2016 αποτελεί μια απογοήτευση λαμβάνοντας υπόψη τις προσδοκίες για ένα "μπόνους ανάπτυξης" που θα έδινε η "χαμηλή βάση" από την οποία ξεκινούν τα στοιχεία. Αυτό κάνει οποιαδήποτε πρόβλεψη για ανάπτυξη από το 2% και πάνω ως μη ρεαλιστική για το τρέχον έτος.
Όπως τονίζει, τα απογοητευτικά στοιχεία για την ανάπτυξη υποδηλώνουν δύο πράγματα. Πρώτον, η αβεβαιότητα από τις μεγάλες καθυστερήσεις στις αξιολογήσεις του προγράμματος έχει τεράστιο κόστος. Δεύτερον, η μόνη ελπίδα για ανάκαμψη σε μια περίοδο απαραίτητης δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι η ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, η οποία με τη σειρά της απαιτεί την αναζωογόνηση των ελληνικών τραπεζών και την πρόοδο στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Κοιτάζοντας μπροστά, όλα αυτά υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη να ολοκληρωθεί η τρέχουσα αξιολόγηση το συντομότερο δυνατό.
Σύμφωνα με την Capital Economics, η εντονότερη από την αναμενόμενη πτώση στο ελληνικό ΑΕΠ είναι το δ' τρίμηνο του 2016 αποτελεί σαφώς πολύ άσχημα νέα. Ενώ ο Αλέξης Τσίπρας ισχυρίζεται ότι η οικονομία είναι τώρα έτοιμη να ανακάμψει, οι επιχειρηματικές έρευνες δείχνουν το αντίθετο. Αυτό θα προσθέσει στο σκεπτικισμό του ΔΝΤ για την ικανότητα της Ελλάδα να επιτύχει τους δημοσιονομικούς της στόχους και αυξάνει τον κίνδυνο κατάρρευσης του προγράμματος διάσωσης.
Η Capital Economics διατηρεί την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη του ελληνικού ΑΕΠ στο 0,5%  φέτος, αν και ακόμη και αυτό το επίπεδο αρχίζει να δείχνει αισιόδοξο, όπως τονίζει. Παράλληλα αναφέρει πως το ελληνικό ΑΕΠ ήταν πάντα ευμετάβλητο και έτσι δεν πρέπει να δίνει κανείς ιδιαίτερη έμφαση στα τριμηνιαία στοιχεία. Ωστόσο, οι σχετικοί οικονομικοί δείκτες δεν προσφέρουν στήριξη στην αισιοδοξία του πρωθυπουργού. Ο δείκτης οικονομικού κλίματος δείχνει συνέχιση της συρρίκνωσης του ΑΕΠ το 2017(αν και με ελαφρώς χαμηλότερο ρυθμό από το δ' τρίμηνο του 2016), ενώ ο δείκτης PMI της μεταποίησης δίνει μία ακόμη χειρότερη εικόνα.
Στέλιος Πέτσας: Ανάπτυξη 1,8%-1,9% στο πιο καλό σενάριο φέτος
 
"Καθαρά τεχνικά, με βάση το απογοητευτικό 4ο τρίμηνο του 2016 ο ρυθμός ανάπτυξης κατά 2,5% φέτος που εκτιμούσε προσφάτως η ΤτΕ, θα πρέπει να μειωθεί κατά 0,6% - 0,7%, δηλαδή στο 1,8%-1,9%, ακόμη και στο σενάριο που δεν θα υπολογισθεί η φθορά που ήδη προκαλεί η καθυστέρηση στην αξιολόγηση" αναφέρει ο Στέλιος Πέτσας Σύμβουλος Δημοσιονομικής Πολιτικής του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας. Προσθέτει ότι "αν δεν "κλείσει" η β' αξιολόγηση μέχρι το Eurogroup της 7ης Απριλίου, τότε θα θα έχει χαθεί ένα τετράμηνο από το 2017 με αποτέλεσμα να μην είναι ρεαλιστική οποιαδήποτε πρόβλεψη για ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ πάνω από 1%".
Αλέκος Παπαδόπουλος: "οικοδομούν ψεύτικες ελπίδες στον λαό" όσοι λένε ότι το 2017 θα είναι χρονιά ανάκαμψης
 
"Η ελληνική οικονομία μπορεί να έχει κρυφές αντοχές, αλλά αυτές είναι πεπερασμένες πλέον. Είναι μία καθηλωμένη χώρα. Όσοι πιστεύουν ότι το 2017 θα είναι χρονικά καμπής, δηλαδή αύξησης του εθνικού πλούτου, οικοδομούν ψεύτικες ελπίδες στον λαό", επισημαίνει στο capital.gr ο πρώην υπουργός Οικονομικών Αλέκος Παπαδόπουλος. Εξηγεί ότι "όλα τα μεγέθη είναι αρνητικά. Ξεκίνησε το πρώτο τρίμηνο του 2017 με ύφεση 1,1% από το τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους και επιπλέον επιβαρύνθηκε από την ένταση της επιφυλακτικότητας και της έλλειψης εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία που επέφερε η κυβέρνηση με την φοβικότητα και την αβουλία της να κλείσει την αξιολόγηση. Αυτή η επίπτωση δυστυχώς θα μεταφερθεί ως carry over και στο 2ο τρίμηνο, ανεξαρτήτως αν θα κλείσει η αξιολόγηση του προγράμματος". Και επισημαίνει με νόημα "αλίμονο αν δεν κλείσει η αξιολόγηση και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα για μετά το 2018".
"Ειρήσθω ότι το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα αυτό θα έπρεπε να είχε κλείσει από πέρυσι τον Ιούνιο. Το οποίο, υπούλως και αθορύβως και από πλευράς Ευρωπαίων αλλά και από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης δρομολογήθηκε να αναβληθεί και συζητείται τώρα σε πολύ δυσμενέστερες συνθήκες, διότι εμπλέκονται, εκτός από την στάση του ΔΝΤ και οι πολιτικές εκλογικές αβεβαιότητες σε χώρες της ΕΕ" ανέφερε.
Επισήμανε επίσης ότι "στην ουσία, αυτό το Μεσοπρόθεσμο που, αλίμονο, πρέπει να κλείσει το αργότερο μέχρι τον Μάιο, ανεξάρτητα από την αξιολόγηση του σημερινού Προγράμματος, είναι στην ουσία ένα 4ο μνημόνιο, με πολύ συγκεκριμένα μέτρα. Και αυτό ανεξάρτητα από το αν εμφιλοχωρεί και επιπλέον δανειακή σύμβαση.
Η εκτίμησή μου είναι ότι θα υπάρξει και 5ο Μνημόνιο, μετά το 2018 δηλαδή μία 5η συμφωνία, στην οποία θα συρθεί η χώρα εκών άκων, όπου θα περιγράφονται οι μακροχρόνιες εθνικές εγγυήσεις και η ανάληψη μεσο- μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων, προκειμένου να μην εξοκείλει η χώρα σε νέες δημοσιονομικές αμαρτίες. Διαφορετικά διευθέτηση του ελληνικού δημόσιου χρέους, δεν θα υπάρχει.
Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα. Αν θέλουμε να έρθουμε σε επί μέρους μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, η κατάσταση είναι απαισιόδοξη. Αυτό γίνεται σαφές βλέποντας τα στοιχεία των εξαγωγών, του μεταποιητικού τομέα, της ανεργίας, της λειτουργικότητας της δημόσιας διοίκησης και κυρίως την αποθεσμοποίηση της χώρας, που αφαιρεί κάθε είδους επενδυτικής ελκυστικότητας από την Ελλάδα".
Ο πρώην ΥΠΟΙΚ ανέφερε ότι "η προσαρμογή της χώρας από το 2010 μέχρι σήμερα ήταν πάρα πολύ μεγάλη" αλλά, αντίθετα από τα λεγόμενα, ιδιαίτερα στο δημοσιονομικό πεδίο. Δυστυχώς αυτή η προσαρμογή είναι οικοδομημένη στην άμμο, χωρίς θεμέλια διατηρησιμότητας.
Ο λόγος είναι ένας και αποκλειστικός. Δεν ήταν επιλογή του ελληνικού λαού, ο οποίος καθοδηγήθηκε από τα πιο ιδιοτελή συμφέροντα πολιτικά και οικονομικά, από τον ποπουλισμό που είναι η κυρίαρχη ιδεολογία στην Ελλάδα, να μην δώσει στην προσαρμογή  χαρακτήρα κοινωνικής πλειοψηφίας και υιοθέτησης.
Ήταν έξωθεν επιβαλλόμενα από τους δανειστές, αλλά κατ' εμέ ήταν στην σωστή κατεύθυνση, παρά τους κάποιους δογματισμούς θεολογικού χαρακτήρα και τις υπερβολές.
Να θυμίσω ότι οι 3 πρωθυπουργοί της διαχείρισης της κρίσης αρχικώς κάνανε καριέρα και ήρθαν στην εξουσία ως σφόδρα αντιμνημονιακοί, για να μετατραπούν την επόμενη ημέρα της εξουσίας ως υπέρμαχοι του μνημονίου. Προκειμένου να διατηρήσουν και να αναπαράγουν εξουσία.
Μετά από μία σειρά από αβελτηρίες, με μεγαλύτερες αυτές της σημερινής κυβέρνησης, φοβούμαι ότι ολοκληρώθηκε η πεποίθηση στο διεθνή παράγοντα συνολικά, ότι η Ελλάδα έχει ένα παντελώς αναξιόπιστο σύστημα διαχείρισης το οποίο δεν εμπιστεύεται κανείς διεθνώς.
Γι αυτό, παρά την προσαρμογή και τα σκληρά μέτρα, δεν υπάρχουν και ούτε θα υπάρξουν επενδύσεις στην Ελλάδα παρά μόνο κάποιες "αρπαχτές" διαφόρων funds. Η κυβέρνηση, όχι μόνο η σημερινή αλλά και οι προηγούμενες, δεν οικοδόμησαν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μέσα από ένα πολύ εκτεταμένο και εκ βάθρων μεταρρυθμιστικό σχέδιο που θα εκσυγχρόνιζε τις σύγχρονες λειτουργίες της χώρας".
Πλάτων Μονοκρούσος: Επιπτώσεις στο ΑΕΠ το 1ο τρίμηνο από την καθυστέρηση στην αξιολόγηση και τις άσχημες καιρικές συνθήκες
"Οι οικονομικές προοπτικές της χώρας κατά το 2017 συνδέονται άμεσα με την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο της 2ης αξιολόγησης" αναφέρει στο Capital.gr o  Πλάτων Μονοκρούσος,  επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank.  Όπως εξηγεί, "παρά τα αρνητικά στοιχεία του 4ου τριμήνου, υπήρξαν εμφανείς ενδείξεις σταθεροποίησης του οικονομικού κλίματος το 2016, καθώς επίσης και τόνωση της δραστηριότητας σε σημαντικούς τομείς όπως η μεταποίηση και το λιανικό εμπόριο".
Ο κος Μονοκρούσος εκτιμά ότι "υπό την προϋπόθεση της σύντομης διευθέτησης της αξιολόγησης και της ένταξης της Ελλάδας στο πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης της ΕΚΤ, θα μπορούσαμε να δούμε μία επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας το 2ο εξάμηνο του έτους. Η επιτάχυνση αυτή θα μπορούσε μεταξύ άλλων να υποστηριχθεί από τη τουριστική δραστηριότητα, οι προοπτικές της οποίας διαφαίνονται θετικές για το τρέχον έτος".
Επισημαίνει όμως και ότι "η εξέλιξη του ΑΕΠ το 2016, δηλαδή η μικρή ενίσχυση του ρυθμού μεγέθυνσης της οικονομίας το 2016 στηρίχθηκε εξ ολοκλήρου στην ιδιωτική κατανάλωση. Όλες οι άλλοι συντελεστές (επενδύσεις, δημόσια κατανάλωση και καθαρές εξαγωγές) είχαν αρνητική συμβολή. Το μοντέλο αυτό δεν μπορεί να συνεχισθεί για μεγάλη χρονική περίοδο καθώς η αποταμίευση των νοικοκυριών παραμένει σε αρνητική περιοχή".
Κάνει σαφές ότι  "προϋπόθεση για στροφή σε διατηρήσιμους ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια είναι η σημαντική τόνωση των επενδύσεων και της εξαγωγικής δραστηριότητας".
"Αν και δεν έχουμε επαρκή στοιχεία για να αξιολογήσουμε την πορεία της οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του 2017 φαίνεται ότι οι άσχημες καιρικές συνθήκες και η αύξηση της αβεβαιότητας για την εξέλιξη της 2ης αξιολόγησης είχαν κάποιο αρνητικό αντίκτυπο. Η τάση αυτή θα μπορούσε να αντιστραφεί με μία άμεση ολοκλήρωση της αξιολόγησης και με την ένταξη στο QE" επισημαίνει.
Σε σοκ η αγορά το 2017
 
Οι αναταράξεις γίνονται ήδη φανερές στην οικονομία. Σε μία σειρά από πραγματικούς δείκτες του 2017 αποτυπώνεται η συνεχής επιδείνωση της κατάστασης της αγοράς.
Ο πρόδρομος δείκτης οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ "κατέρρευσε" τον Φεβρουάριο διατηρώντας για 2 μήνες σε ιστορικά χαμηλά την πρόθεση για αποταμιεύσεις.
Οι πιέσεις καταγράφονται και στα δραματικά στοιχεία για την ανεργία η οποία σύμφωνα με την Εργάνη έφτασε το Ιανουάριο σε ιστορικό ρεκόρ απολύσεων 16ετίας, αλλά και στην νέα έκρηξη ληξιπρόθεσμών οφειλών του κράτους προς ιδιώτες τον ίδιο μήνα κατά 300 εκατ ευρώ για πρώτη φορά μετά από μήνες.
Στην αγορά η μείωση του τζίρου συνεχίζεται. Καταγράφεται μείωση του τζίρου των σούπερ μάρκετ κατά 10% τουλάχιστο τον Ιανουάριο από εταιρείες μέτρησης κατανάλωσης και εκπροσώπους των προμηθευτών, όταν το 2016 η πτώση ήταν περίπου 6%.
Σε κλοιό οι τράπεζες
 
Το πιο οξύ πλήγμα έχει φανεί στις τράπεζες. Αποτυπώνεται στις νέες επισφάλειες που ξεπερνούν το 1,5 δισ. ευρώ το πρώτο δίμηνο,αντιστρέφοντας την πτωτική τάση των μη εξυπηρετούμενων δανείων το δεύτερο εξάμηνο του 2016. Καταγράφεται και στην εκροή 2,5 δις ευρώ καταθέσεων το πρώτο δίμηνο. Αλλά και τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μόνο τον Ιανουάριο ανήλθαν σε 1 δις. ευρώ, ενώ η κατάσταση συνεχίστηκε σταθερά επιδεινούμενη τον Φεβρουάριο με ελαφρά χαμηλότερο "σκορ", με τραπεζικές πηγές να αναφέρουν ότι το πλήρες "αποτύπωμα" της καθυστέρησης στην αξιολόγηση θα φανεί τον Μάρτιο.
Ο λόγος για μία τάση η οποία ανάγκασε παράγοντες της ελληνικής οικονομίας σε άτυπες συζητήσεις που έγιναν στο περιθώριο του Συνεδρίου των Δελφών να αναδεικνύουν την ανάγκη άμεσης συμφωνίας με τους δανειστές, περιγράφοντας προσεκτικά το σενάριο για ενίσχυση των κεφαλαιακών ελέγχων ή του ELA αν υπάρξει νέο "σύρσιμο" της διαπραγμάτευσης.
Αλλά και το ίδιο το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί την ταχύτερη δυνατή συμφωνία. Αυτό φαίνεται από την παράταση των διαπραγματεύσεων στην Αθήνα με στόχο έστω και την ..μερική συμφωνία αλλά και από τις δηλώσεις προ εβδομάδων από το Λονδίνο του κ. Χουλιαράκη που έκανε ξεκάθαρο ότι είναι καλύτερη μία όχι και τόσο καλή συμφωνία.. τώρα, από μία νέα καθυστέρηση.