Του Ανδρέα Ρομπόπουλου *
Η Τουρκία βρίσκεται στην τελική ευθεία προς το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου. Οι δημοσκόποι με διαδοχικές έρευνες προσπαθούν να προβλέψουν το αποτέλεσμα, όμως οι πολιτικές και πολεμικές εξελίξεις στην περιοχή τρέχουν με ταχύτατους ρυθμούς αλλάζοντας συνέχεια τις παραμέτρους της εξίσωσης.
Πρώτα όμως να δούμε τι γίνεται στο εσωτερικό. Σύμφωνα με τους δημοσκόπους οι ψηφοφόροι που τον Μάρτιο ήταν πιο διαστακτικοί, πλέον έχουν μπει για τα καλά στους ρυθμούς του δημοψηφίσματος. Αυτό το βλέπουμε και στις συγκεντρώσεις των ηγετών, με τις πιο μαζικές προσελεύσεις. Μάλιστα οι τελευταίες δημοσκοπήσεις συγκλίνουν στο ότι οι αναποφάσιστοι που ήταν σταθερά πάνω από 12% έχουν πλέον μειωθεί στο 4%. Μεγάλο μέρος αυτών των αναποφάσιστων δεν αναμένεται να προσέλθει στις κάλπες.
Σύμφωνα με τη νέα δημοσκόπηση της GENAR στην κεντρική Τουρκία όπου είναι και η περιφέρεια της Άγκυρας, τα «ΝΑΙ» έχουν τα υψηλότερα ποσοστά με περίπου 60%. Στην Καισάρεια που είναι προπύργιο του κυβερνώντος κόμματος αυτά τα ποσοστά αγγίζουν το 70% και έχουν αυξητικές τάσεις.
Οι περιοχές που δυσκολεύεται το ΑΚΡ είναι όπως άλλωστε πάντα τα παράλια της χώρας. Στην περιοχή της Σμύρνης πχ τα «ΟΧΙ» προηγούνται αν και το κυβερνών κόμμα εμφανίζεται να έχει τα υψηλότερα ποσοστά της ιστορίας του.
Εκεί όπου κανείς μπορεί να περιμένει εκπλήξεις είναι οι περιοχές με τα υψηλότερα ποσοστά κουρδικού πληθυσμού. Δηλαδή τη νοτιοανατολική Τουρκία. Ποια θα είναι η αντίδραση των Κούρδων στις μάχες με το ΠΚΚ και τους ηγέτες του κουρδικού κόμματος φυλακισμένους, για συνεργασία με το ΠΚΚ;
Όταν θέτουμε αυτό το ερώτημα πρέπει στη άκρη του μυαλού να έχουμε και τις δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών της Τουρκίας που είχε πει ότι στα τέλη του Μάρτη ή το πολύ της αρχές του Απριλίου το ΠΚΚ θα είναι τελειωμένη υπόθεση. Ο πόλεμος με το ΠΚΚ συνεχίζεται.
Σημαντικοί αρθρογράφοι των «νέων» ΜΜΕ της Τουρκίας λίγες εβδομάδες πριν, αναφερόταν συχνά σε επικείμενη μεγάλη επιχείρηση αστραπή κατά του όρους Καντίλ και την ξεκάθαρη στήριξη του Μεσούτ Μπαρζανί, προέδρου του Ιρακινού Κουρδιστάν. Ο Μπαρζανί επισκέφθηκε την Τουρκία με προσδοκίες στήριξης στο «ΝΑΙ», αλλά με την επιστροφή του στο Ιράκ, ξέσπασε η κρίση με την κουρδική σημαία στο Κιρκούκ και ανακοίνωσε το δημοψήφισμα για απόσπαση από το Ιράκ για ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν.
Το ερώτημα που απασχολεί τώρα σημαντική μερίδα όχι μόνο των Κούρδων αλλά όλη την Τουρκία, είναι αν μετά την 16η Απριλίου θα ξεκινήσει μια νέα περίοδος διαλόγου για το κουρδικό.
Για να απαντηθεί το ερώτημα πρέπει κανείς να δει προσεκτικά τι συμβαίνει στη Συρία και το Ιράκ. Ενόψει των εξελίξεων η Τουρκία θα απομακρυνθεί από την επιθετική προσέγγιση;
Είναι ξεκάθαρο πως η αμφιταλάντευση των κουρδικών οργανώσεων (PKK, PYD, ΥΡG) μεταξύ των κύκλων επιρροής ΗΠΑ- Ρωσίας, δεν είναι προς όφελος της Τουρκίας.
Ο διάλογος που είχε ξεκινήσει μεταξύ 2012- 2015 στην Τουρκία για το κουρδικό, φαινόταν σωστό βήμα και είχε φέρει ύφεση. Μια περίοδος χωρίς συγκρούσεις και μάχες. Η διακοπή οδήγησε σε μια αιματηρή περίοδο που επιδεινώθηκε με τις βάρβαρες επιθέσεις των τζιχαντιστών.
Η κατάσταση στη Συρία με τις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού δεν μπορεί να είναι ανώδυνα βιώσιμη για πολύ καιρό. Αργά η γρήγορα θα έχει αρνητικές συνέπειες, όπως επίσης και η κατάσταση στο Ιράκ. Ήδη υπάρχουν αρνητικές επιδράσεις στην οικονομία.
Η επίθεση των ΗΠΑ στην αεροπορική βάση στη Συρία φαίνεται ότι θα αλλάξει την εξίσωση των δυνάμεων ισχύος σε αυτήν τη χώρα, αν όχι και στην ευρύτερη περιοχή. Όχι όμως λόγω του κινδύνου ενός ευρύτερου πολέμου όπου πλευρές θα είναι και οι ΗΠΑ με τη Ρωσία. Ή μιας σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών. Πιθανότατα πριν φτάσουν εκεί τα πράγματα θα βρεθούν τρόποι εκτόνωσης.
Η επιστροφή της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή ξεκίνησε με το πίσω βήμα που είχε κάνει ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Ομπάμα μετά την επίθεση της Συρίας με χημικά στην Ghuta. Τώρα φρένο στην άνοδο της Ρωσίας μπαίνει με την απάντηση ενός άλλου Αμερικανού Προέδρου στην επίθεση στο Idlib.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν χαιρέτισε την επίθεση αλλά πρόσθεσε όχι δεν αρκεί. Η εθνικιστική προ δημοψηφίσματος ρητορική, που επιδείνωσε τις σχέσεις με την ΕΕ, τώρα στρέφεται στη Μέση Ανατολή. Ούτως ή άλλως είναι απαραίτητη για την συνεργασία με το κόμμα των εθνικιστών για την επίτευξη ενός όσο το δυνατόν ισχυρού «ΝΑΙ» από τις κάλπες.
Το ερώτημα που παραμένει είναι ποιά θα είναι η επιλογή πλεύσης από την 17η Απριλίου; Θα συνεχιστεί η σκληρή γραμμή στο Κουρδικό και κατά προέκταση σε Συρία και Ιράκ, ή θα επιλεγεί η οδός του διαλόγου;
Με τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στην περιοχή, η Τουρκία αμφιταλαντευόμενη μεταξύ Ρωσίας- ΗΠΑ, για τη διασφάλιση των συμφερόντων της στη Συρία και το Ιράκ βρίσκεται και πάλι σε αχαρτογράφητο ναρκοπέδιο.
* Ο Ανδρέας Ρομπόπουλος είναι δημοσιογράφος