ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ
Εχοντας ζήσει μια πλούσια, γεμάτη, συναρπαστική ζωή [ΕΙΚΟΝΕΣ]
Eφυγε και ο τελευταίος των Μοικανών της εγχώριας πολιτικής έχοντας ζήσει μια πλούσια, γεμάτη, συναρπαστική ζωή. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απεβίωσε σε ηλικία 99 ετών αφήνοντας πίσω του μια Ελλάδα που βιώνει την μεγαλύτερη παρακμή μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Μια Ελλάδα στο έρμαιο κατσιαπλιάδων πολιτικών και ανοήτων ψεκασμένων πολιτών.
Αγαπητοί φίλοι,
Στη μακρά πολιτική μου διαδρομή, είχα το προνόμιο να είμαι παρών σε κρίσιμες περιόδους της εθνικής μας ζωής. Για τη συμμετοχή μου στις πολιτικές εξελίξεις του τόπου μας, δεν διεκδικώ το αλάθητο ‒ και θα ήταν το τελευταίο που θα επιθυμούσα να κάνουν οι άλλοι για μένα. Εκείνο που χαρακτήρισε την πολιτική μου δραστηριότητα ήταν το πάθος της συμμετοχής. Θεωρώ ότι, εμείς οι πολιτικοί, αυτό οφείλουμε στον λαό που υπηρετούμε. Με την αδιάλειπτη ενεργό συμμετοχή μας στα κοινά, να συμβάλλουμε στην υλοποίηση ενός οράματος, με ρεαλισμό, αλλά πάντοτε στη βάση απαραβίαστων αρχών. Τα υπόλοιπα ας τα αφήσουμε στην αρμοδιότητα της Ιστορίας.
Ας είναι οι μνήμες μας η δική μας συμβολή στην ιστορική έρευνα, που θα οδηγήσει τελικά στην αποκάλυψη της ιστορικής αλήθειας. Τα βιώματα των πολιτικών δεν είναι προσωπική τους υπόθεση. Ανήκουν στον λαό και αποτελούν χρήσιμο υλικό της ιστορικής έρευνας. Η συστηματική ταξινόμηση, στο πλαίσιο του Ιδρύματος Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης, όσων ντοκουμέντων αφορούν στην πολιτική μου δράση, που δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησής τους από τους ερευνητές, συνιστά μια σημαντική πρωτοβουλία. Θέλω, αφού συγχαρώ εκείνους που την ανέλαβαν, να επαναλάβω ότι: «Η Ιστορία δεν είναι απλά η μνήμη του παρελθόντος. Ερμηνεύει το παρόν και στοχεύει το μέλλον».
Περίοδος 19ος αι. – 1946
Ρίζες – Νεανικά Χρόνια – Αντίσταση
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1918 στη συνοικία Χαλέπα των Χανίων Κρήτης. Είναι δευτερότοκος γιός του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Σταυρούλας Πλουμιδάκη και κατάγεται από οικογένεια με μακρά πολιτική παράδοση.
Ο παππούς του, Κωστής Μητσοτάκης (1845-1898), επ’ αδελφή γαμπρός του Ελευθερίου Βενιζέλου, υπήρξε ιδρυτής του “Κόμματος των Ξυπολήτων”, το οποίο αργότερα παρέλαβε από αυτόν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και μετονόμασε σε “Κόμμα των Φιλελευθέρων”. Ο γερο-Κωστής Μητσοτάκης, σύζυγος της Κατίγκως (το γένος Βενιζέλου), υπήρξε από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της εποχής και επί μια περίπου τριακονταετία είχε ηγετικό ρόλο σε όλους τους πολιτικούς και ένοπλους αγώνες της Κρήτης. Μετά το θάνατό του, το 1898, η ελληνική κυβέρνηση τον τίμησε, ψηφίζοντας στη Βουλή νόμο για την απονομή τιμητικής σύνταξης στη χήρα και τα ορφανά παιδιά του. Ο πατέρας του, Κυριάκος Μητσοτάκης (1883-1944), το 1905 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας της συνελεύσεως του Κινήματος του Θερίσσου και από το 1915 έως 1920 διετέλεσε βουλευτής Χανίων.
Κατά τον Βαλκανικό Πόλεμο του 1912, ηγούμενος σώματος Κρητών εθελοντών, πολέμησε στη Μακεδονία και την Ήπειρο, πρωτοστατώντας στην απελευθέρωση της Σιάτιστας. Επιπρόσθετα, κατά τη περίοδο της Κατοχής συμμετείχε στην Αντίσταση ως πολιτικό στέλεχος της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης (ΕΟΚ).
Εν τω μεταξύ, το 1908, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προχώρησε στην επανέκδοση της εφημερίδος «ΚΗΡΥΞ» των Χανίων, η κυκλοφορία της οποίας είχε διακοπεί το 1903, έπειτα από τη παύση του Βενιζέλου από το αξίωμά του και τη φυλάκισή του από το καθεστώς του Πρίγκιπα Γεωργίου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απεβίωσε το 1944 εξαιτίας της σύλληψης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη από τους Γερμανούς, και των διώξεων που υπέστη λόγω της αντιστασιακής του δράσης.
Ο αδελφός του πατέρα του, Αριστομένης Μητσοτάκης (1884-1941), ήταν επίσης βουλευτής Χανίων, το 1924 διετέλεσε υπουργός Εθνικής Οικονομίας στην Κυβέρνηση Παπαναστασίου και αντιπρόεδρος της Βουλής. Ηγήθηκε του κινήματος που εκδηλώθηκε στα Χανιά το καλοκαίρι του 1938, εναντίον του καθεστώτος Μεταξά, μετά την αποτυχία του οποίου κατέφυγε στην Κύπρο όπου και πέθανε εξόριστος το 1941.
Αλλά και από την πλευρά της μητέρας του, ο παππούς του Χαράλαμπος Πλουμιδάκης (1866-1943), πρωτεξάδελφος του Ελευθερίου Βενιζέλου, υπήρξε ο πρώτος χριστιανός δήμαρχος Χανίων, μετέπειτα εξελέγη βουλευτής στην Κρητική Βουλή το 1891 ενώ, χρημάτισε και υπουργός Εσωτερικών την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σπούδασε Νομικά και Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου απεφοίτησε με άριστα λίγο πριν από την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, το 1940. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ανέλαβε τα έξοδα των σπουδών του.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τo 1953 παντρεύτηκε την Μαρίκα Γιαννούκου με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά: την Ντόρα, την Αλεξάνδρα, την Κατερίνα και τον Κυριάκο.
Η κήρυξη του πολέμου βρήκε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στην σχολή εφέδρων αξιωματικών Σύρου, απ’ όπου και τοποθετήθηκε στη Μακεδονία, στο μετέπειτα γερμανικό μέτωπο. Μετά την κατάρρευση του μετώπου κατέβηκε στην Αθήνα και από εκεί μετέβη στην Κρήτη το 1942, όπου έλαβε μέρος στην αντίσταση κατά των Ναζί ως ηγετικό στέλεχος της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης (ΕΟΚ) και της Εθνικής Οργάνωσης Πληροφοριών και Δολιοφθοράς (ΕΟΠΔ) που αρχικά αποτέλεσε το στρατιωτικό σκέλος της Ανώτατης Επιτροπής Αγώνος Κρήτης (ΑΕΑΚ). Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης συνεργάστηκε στενά με τις συμμαχικές ομάδες (κυρίως βρετανικές), οι οποίες δρούσαν στο νησί κατά των Γερμανών. Για τη δράση του αυτή, φυλακίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο δύο φορές από τους Γερμανούς. Τη πρώτη φορά πήρε χάρη με την ευκαιρία της εθνικής επετείου της 25 Μαρτίου 1944 και απελευθερώθηκε μαζί με άλλους εκατό περίπου συγκρατούμενούς του. Την 31η Μαρτίου 1945, αντηλλάγη για δεύτερη φορά, μαζί με 9 συντρόφους του, με τριπλάσιους γερμανούς αιχμαλώτους, λίγο πριν από την παράδοση των Γερμανών στα Χανιά. Η ανταλλαγή Ελλήνων πολιτών με Γερμανούς στρατιωτικούς, υπήρξε μοναδική στην ιστορία του Β’ παγκοσμίου πολέμου και χρειάστηκε να εγκριθεί από την ανώτατη συμμαχική και γερμανική ηγεσία. Επίσης, στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη από την πλευρά των Ελλήνων και τον ταγματάρχη Denis Ciclitira από την πλευρά των Άγγλων, έγινε η μυστική παράδοση του τελευταίου Γερμανού Στρατηγού Benthag στο σπίτι του Ελευθερίου Βενιζέλου στα Χανιά, στις αρχές Μαΐου του 1945 προκειμένου να δρομολογηθεί η επίσημη παράδοση στο Ηράκλειο λίγους μήνες αργότερα.
Ως στέλεχος της Εθνικής Αντίστασης, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ανέλαβε σημαντικές πολιτικές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση της συνεννόησης των αντιστασιακών οργανώσεων, της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης (ΕΟΚ) και του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), για την αποφυγή του εμφυλίου πολέμου. Κάτι που τελικά επετεύχθη για το διάστημα εκείνο μόνο στην Κρήτη.
Για τον σκοπό αυτό, στις 7 Νοεμβρίου 1943 υπεγράφη στο Θέρισσο συμφωνία μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων ΕΟΚ και ΕΑΜ, την οποία διαπραγματεύθηκαν και υπέγραψαν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης από την πλευρά της ΕΟΚ και ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης από την πλευρά του ΕΑΜ.
Αξιοσημείωτο είναι δε, ότι το χειρόγραφο κείμενο της συμφωνίας του Θερίσσου είναι γραμμένο από τον ίδιο τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Η Συμφωνία του Θερίσσου, εκτός από την εδραίωση ενός κλίματος αμοιβαίας συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ των εν λόγω αντιστασιακών οργανώσεων και την αποφυγή του εμφύλιου πολέμου στην Κρήτη, συνέβαλε επίσης, στην από κοινού ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών, όπως η κοινή προκήρυξη προς τον κρητικό λαό, που εξέδωσαν η ΕΟΚ και το ΕΑΜ τον Ιανουάριο 1944 και η υπογραφή νέας συμφωνίας συνεργασίας στις 2 Απριλίου 1944 κατά τις εργασίες του Α’ Παγκρητικού Συνεδρίου. Η συμφωνία αυτή, συμπληρώθηκε με την συμφωνία της Τρομάρισσας, η οποία υπεγράφη την 15η Σεπτεμβρίου 1944 που συνέβαλε και εκείνη στην εμπέδωση ενός κλίματος αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας ανάμεσα στις δύο οργανώσεις.
Στις 22 Νοεμβρίου 1945, ο Βρετανός Συνταγματάρχης Ντόλμπι, της Μονάδας 133 από το αρχηγείο της Μέσης Ανατολής, πρότεινε την παρασημοφόρηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη από τις Βρετανικές Αρχές για διακεκριμένες υπηρεσίες καθώς και την απονομή σ’ αυτόν, παράσημου ανδρείας. Για τους ίδιους λόγους έχει τιμηθεί και από τις Ελληνικές Αρχές.
Στις 22 Νοεμβρίου 1945, ο Βρετανός Συνταγματάρχης Ντόλμπι, της Μονάδας 133 από το αρχηγείο της Μέσης Ανατολής, πρότεινε την παρασημοφόρηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη από τις Βρετανικές Αρχές για διακεκριμένες υπηρεσίες καθώς και την απονομή σ’ αυτόν, παράσημου ανδρείας. Για τους ίδιους λόγους έχει τιμηθεί και από τις Ελληνικές Αρχές.
Περίοδος 1946 – 1967
Από τον Eμφύλιο ως τη Δικτατορία
Μετά τη διακοπή της κυκλοφορίας της τοπικής εφημερίδας “ΚΗΡΥΞ” των Χανίων κατά τη περίοδο της γερμανικής κατοχής, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης προχώρησε στην επανέκδοσή της. Η εφημερίδα αυτή, πρωτοεκδόθηκε στις 7/12/1901 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο σαν συνέχεια της εφημερίδας “ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ”, που είχε πρωτοεκδοθεί το 1881 από το γερο-Κωστή Μητσοτάκη.
Η είσοδος του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην πολιτική ήταν αναπόφευκτη διότι είχε αποκτήσει αναγνώριση και κύρος λόγω της συμμετοχής του στην εθνική αντίσταση. Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Χανίων στις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, με την Εθνική Πολιτική Ένωση. Σε ηλικία 28 ετών ήταν ο νεώτερος βουλευτής της πρώτης μεταπολεμικής Βουλής, όπου με την πρώτη του κοινοβουλευτική ομιλία, πήρε θέση υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας σε συζήτηση που είχε ως θέμα την πρόταση ψηφίσματος “περί προκηρύξεως δημοψηφίσματος προς επάνοδον Α.Μ. του Βασιλέως Γεωργίου Β”.
Έκτοτε εκλέγεται ανελλιπώς βουλευτής με το Κόμμα των Φιλελευθέρων ή τα κόμματα του Κέντρου, μέχρι το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967. Συγκεκριμένα εξελέγη: το 1950 και το 1951 με το Κόμμα των Φιλελευθέρων, το 1952 με το συνδυασμό ΕΠΕΚ/Φιλελεύθεροι, το 1956 με τη Δημοκρατική Ένωση, το 1958 με το Κόμμα των Φιλελευθέρων και το 1961, 1963, 1964 με την Ένωση Κέντρου.
Ανέλαβε για πρώτη φορά κυβερνητική ευθύνη ως υφυπουργός Οικονομικών από το Φεβρουάριο του 1951 μέχρι το Νοέμβριο του 1951, σε ηλικία 32 ετών. Την ίδια περίοδο, για ένα διάστημα, ανέλαβε ταυτόχρονα τα Υπουργεία Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων.
Στην περίοδο 1952-1956 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης καθιερώνεται ως διακεκριμένος κοινοβουλευτικός άνδρας και πρωτοστατεί στις συζητήσεις για τον ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών).
Το Μάρτιο του 1955 επίσης, σε σχετική συζήτηση στη Βουλή, με αφορμή την απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος που ζητούσε την απαγόρευση της κυκλοφορίας των έργων του Νίκου Καζαντζάκη, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υπερασπίστηκε το λογοτεχνικό έργο του κορυφαίου έλληνα συγγραφέα.
Στη μεγάλη κρίση ηγεσίας του Κόμματος των Φιλελευθέρων το 1958, σε ηλικία 40 ετών, έθεσε υποψηφιότητα για την αρχηγία της παρατάξεως και ψηφίστηκε από το 1/3 των βουλευτών του κόμματος (έλαβε 95 ψήφους). Στη συνέχεια, το 1960 πρωταγωνίστησε στην “Ομάδα των 10” (Κ. Μητσοτάκης, Γ, Μαύρος, Γ. Νόβας, Στ. Αλλαμανής, Ι. Τούμπας, Φ. Ζαΐμης, Π. Παπαληγούρας, Ι. Ζίγδης, Γ. Μπακατσέλος και Γ. Ράλλης) και στη συνέχεια, συμμετείχε στο νέο κεντρώο πολιτικό σχηματισμό με την ονομασία “Δημοκρατικό Κέντρο – Αγροτική Φιλελεύθερη Ένωση” που ιδρύθηκε στις 11/2/1961.
Σημαντική υπήρξε η συμβολή του στη προσπάθεια συνενώσεως των κεντρώων δυνάμεων και τη δημιουργία της Ενώσεως Κέντρου στις 19/9/1961, υπό την ηγεσία του Γεωργίου Παπανδρέου μετά το θάνατο του Γεωργίου Καρτάλη. Υπήρξε βασικό στέλεχος της Ενώσεως Κέντρου και πρωταγωνιστής του “Ανένδοτου Αγώνα”. Διετέλεσε υπουργός Οικονομικών στις Κυβερνήσεις της Ενώσεως Κέντρου το Νοέμβριο 1963 και Φεβρουάριο 1964.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έπαιξε σημαντικό ρόλο στη κρίση του Ιουλίου του 1965. Αφού κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια να αποτρέψει τη παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου, συμμετείχε στη κυβέρνηση που σχηματίστηκε από τα στελέχη της Ενώσεως Κέντρου που διαφωνούσαν προς τη πολιτική της ρήξης με το Βασιλέα. Αποκαλυπτική για το χρονικό της κρίσης είναι η ομιλία του στη Βουλή στις 3 Αυγούστου του 1965. Μετά από δύο αποτυχημένες προσπάθειες (κυβερνήσεις Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα και Ηλία Τσιριμώκου), σχηματίσθηκε η κυβέρνηση Στεφάνου Στεφανοπούλου που έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης το Σεπτέμβριο του 1965. Η κυβέρνηση Στεφανοπούλου ανετράπη τον Δεκέμβριο του 1966, μετά από μυστική συμφωνία του τότε Βασιλέα Κωνσταντίνου με τους Γεώργιο Παπανδρέου και Παναγιώτη Κανελλόπουλο.
Η συμφωνία εκείνη, την οποία αποκάλυψε και κατήγγειλε η εφημερίδα “Ελευθερία” την 1η Ιανουαρίου 1967 με τίτλο “Μνημόνιον της Συνωμοσίας”, είναι σήμερα ιστορικά βεβαιωμένη.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης διετέλεσε υπουργός Συντονισμού στις κυβερνήσεις Νόβα και Στεφανοπούλου.
Κατά τη διακυβέρνηση της χώρας από τη κυβέρνηση Στεφανόπουλου, αφενός μεν επετεύχθη πολιτική σταθερότητα, αφετέρου σημαντική επιτυχία στον οικονομικό τομέα δεδομένου ότι, οι οικονομικοί δείκτες των ετών 1965-1966 υπήρξαν από τους πιο ικανοποιητικούς μέχρι τότε.
Ελήφθησαν νομισματικά μέτρα που επέτρεψαν την εισροή μεγάλων ποσοτήτων χρυσών λιρών στην Τράπεζα της Ελλάδος, τη σημαντική αύξηση των ιδιωτικών καταθέσεων και την εμπέδωση της νομισματικής σταθερότητας.
Μετά τη πτώση της κυβέρνησης Στεφανοπούλου σχηματίστηκε υπερεσιακή κυβέρνηση υπό τον Ιωάννη Παρασκευόπουλο για τη διενέργεια εκλογών.
Ενόψει αυτών των εκλογών, ιδρύθηκε το κόμμα “Φιλελεύθερον Δημοκρατικόν Κέντρον” (ΦΙ.ΔΗ.Κ.), με πρόεδρο το Στέφανο Στεφανόπουλο και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη «αρχηγό» του εκλογικού αγώνα.
Μία διαφωνία όμως, των δύο μεγάλων κομμάτων (Ένωση Κέντρου και ΕΡΕ) που στήριζαν τη κυβέρνηση Παρασκευοπούλου, οδήγησε στη πτώση της και άνοιξε το δρόμο για τη συνταγματική εκτροπή, μετά το σχηματισμό κυβέρνησης μειοψηφίας από το Παναγιώτη Κανελλόπουλο.
Τη περίοδο εκείνη ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τόνιζε επανειλημμένα τον κίνδυνο συνταγματικής εκτροπής (βλ. κατάθεσή του στη δίκη του μνημονίου 21.4.1967 και ομιλία του στη Βουλή 13.1.1967 ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.