Γιατί το 2018 θα θυμίζει υπερβολικά... την εποχή πριν τους 2 Παγκόσμιους Πολέμους – Αλλάζει η ισορροπία κράτους – αγοράς

 

Αλεξάνδρα Τόμπρα

Παρασκευή 29/12/2017 - 14:22

Τελευταία τροποποίηση στις 30/12/2017 - 00:06

Οι 3 τάσεις που δείχνουν ότι ο κόσμος θα αλλάξει το 2018

Δεν είναι πλέον δύσκολο να ειπωθεί ότι ο κόσμος βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο, κατά το οποίο πολλές ισορροπίες αλλάζουν ή πρόκειται να αλλάξουν.
Εάν το 2016 ήταν το έτος εκλογικών νικών των λαϊκιστών, το 2017 έφερε μια εξισορρόπηση στο πολιτικό στάτους.
Η κυρίαρχη/παραδοσιακή πολιτική ελίτ, κατάφερε να παραμείνει ζωντανή, υποσχόμενη αλλαγές στους κανόνες της παγκοσμιοποίησης, καθώς εκεί ήταν που εντοπίστηκε οργή των ψηφοφόρων.
Βέβαια στην πράξη ελάχιστα έχουν αλλάξει.
Αλλά το κλίμα είναι λίγο καλύτερο.
Η παγκόσμια οικονομία επιταχύνθηκε με τον ισχυρότερο ρυθμό της από την αρχή της δεκαετίας.
Οι χρηματιστηριακές αγορές βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ και τα ποσοστά χρηματοοικονομικού κινδύνου είναι ασυνήθιστα χαμηλά.
Επίσης, οι τόνοι για το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν υποχωρήσει, ενώ και στις ΗΠΑ, ο Πρόεδρος Donald Trump έχει εγκαταλήψει την «εκστρατεία» του κατά της παγκοσμιοποίησης και ασχολείται με τη φορολογική μεταρρύθμιση.
Ακόμη και ο Emmanuel Macron, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία στη Γαλλία με την υπόσχεση ενός νέου είδους κοινωνικού συμβολαίου υπέρ της παγκοσμιοποίησης, ξεκίνησε με μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που είχαν ήδη κάνει οι περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες πριν από πολλά χρόνια.
Τι μας δείχνουν αυτά τα γεγονότα;
Ότι ο λαϊκισμός αναθεωρεί και επανατοποθετεί τον καπιταλισμό.
Βρίσκεται σε εξέλιξη μια αλλαγή των ισορροπιών μεταξύ κράτους και αγοράς.
Μια εξέλιξη που θα συνεχιστεί, ίσως και ενταθεί, το 2018.
Άλλωστε, μετά τις ισχυρές επιδόσεις των λαϊκιστών σε Γερμανία, Αυστρία και Τσεχία, στην Ιταλία, οι εκλογές του 2018, θα μπορούσαν να δώσουν συνέχεια με την άνοδο του κινήματος των «5 Αστέρων».
Ορισμένες αναδυόμενες αγορές θα δουν επίσης μια λαϊκιστική έκρηξη, κυρίως στο Μεξικό, όπου ο Andrés Manuel López Obrador, ένας έμπειρος πολιτικός, εμφανίζεται επωφελημένος από τα «αντι-μεξικανικά» αισθήματα του Trump.

Τι δείχνει η ιστορία

Η ιστορία δείχνει ότι η μεγάλη αλλαγή βρίσκεται σε εξέλιξη.
Σύμφωνα με αρκετούς ιστορικούς, η εποχή μας θυμίζει τις αρχές του περασμένου αιώνα, όταν ο κόσμος βίωσε μια άλλη εποχή ταχείας παγκοσμιοποίησης και δραματικών τεχνολογικών αλλαγών.
Το διαδίκτυο και η τεχνητή νοημοσύνη σήμερα, αναδιαμορφώνουν τις οικονομίες όπως έγινε με την ηλεκτρική ενέργεια και τους σιδηρόδρομους έναν αιώνα πριν.
Παράλληλα, η κλίμακα της δημιουργίας πλούτου και ο βαθμός ανισότητας είναι παρόμοιες.
Τότε, όπως και τώρα, ο θυμός από μεγάλη μερίδα του πληθυσμού δημιούργησε έναν αχαλίνωτο λαϊκισμό, με τη μορφή εχθρότητας τόσο προς τους μετανάστες όσο και προς την ελίτ.
Στα τέλη του 19ου αιώνα υπήρξε η Προοδευτική Εποχή.
Χρειάστηκαν χρόνια, αλλά η αλλαγή που υπήρξε μεταφράστηκε σε μια ριζική αναθεώρηση της ισορροπίας μεταξύ κράτους και αγοράς, με την εισαγωγή της προοδευτικής φορολογίας, της μεγαλύτερης κοινωνικής προστασίας και της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.
Το 2018, εκτιμάται ότι θα έχουμε σημαντικές αλλαγές, οι οποίες θα προκαλέσουν τη μετατόπιση της σύγχρονης ισορροπίας μεταξύ πολιτείας και αγοράς.
Η πρώτη αλλαγή είναι το επονομαζόμενο "techlash".
Η πολιτική βούληση είναι να μειωθεί η δύναμη των τεχνολογικών γιγάντων - όπως το Facebook, η Google και η Amazon – με πολλές χώρες να «μοιράζουν» πρόστιμα, να αυστηροποιούν το νομοθετικό πλαίσιο και να αναθεωρούν τους κανόνες ανταγωνισμού.
Ήδη η ΕΕ έχει επιβάλει πρόστιμα σε Amazon και Facebook για φοροαποφυγή, ενώ ελέγχει και την Google για παραβίαση των όρων ανταγωνισμού.
Ένας σαρωτικός νέος νόμος περί απορρήτου, ο ονομαζόμενος Κανονισμός Γενικής Προστασίας Δεδομένων, θα μετατοπίσει αποφασιστικά την εξουσία πάνω στα προσωπικά δεδομένα από τις εταιρείες τεχνολογίας σε ιδιώτες.
Η δεύτερη δύναμη της αλλαγής θα είναι ο Macron, ο οποίος θεωρείται ότι είναι ο «διάδοχος» του Teddy Roosevelt, του αμερικανικού προέδρου που συνδέεται περισσότερο με την Προοδευτική Εποχή.
Υπάρχουν έντονες ομοιότητες μεταξύ των δύο ανδρών: και οι δύο προωθούν μια ατζέντα μεταρρυθμίσεων στη ρητορική της εθνικής ανανέωσης.
Όπως και ο Roosevelt, ο κ. Macron πιέζει για ένα νέο είδος κοινωνικής σύμβασης, που ενισχύει τον ανταγωνισμό και την επιχειρηματικότητα προστατεύοντας ταυτόχρονα τους εργαζόμενους.
Η κλίμακα της φιλοδοξίας του γαλλικού προέδρου θα καταστεί σαφέστερη το 2018, καθώς οι λεπτομέρειες των σχεδίων του εξελίσσονται.
Η τρίτη δύναμη εντοπίζεται τη στάση της Δύσης απέναντι στην Κίνα, την αυξανόμενη δύναμη του 21ου αιώνα.
Όσο ο φόβος μιας ανερχόμενης Γερμανίας διαμόρφωσε τις ευρωπαϊκές πολιτικές στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, τόσο οι ανησυχίες για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, και τις προθέσεις της, αποτελούν το μεγάλο πρόβλημα σήμερα.
Στην ίδια την Κίνα, η ισορροπία μεταξύ του κράτους και των επιχειρήσεων θα παραμείνει σταθερή.
Οι επιχειρήσεις, ιδιωτικές ή κρατικές, θα παραμείνουν κάτω από τον έλεγχο του Κομμουνιστικού Κόμματος, καθώς ο Xi Jinping δεν θα αποδειχθεί ως ένας τολμηρός οικονομικός μεταρρυθμιστής.
Έτσι, από κοινού, η τεχνολογία, ο Macron και η Κίνα θα τροφοδοτήσουν μια αποφασιστική μετατόπιση της ισορροπίας μεταξύ κράτους και αγοράς.
Που θα καταλήξει αυτό δεν είναι ακόμη σαφές.
Στη χειρότερη περίπτωση, θα είναι μια οπισθοδρομική διαδρομή προς ένα πιο καπιταλιστικό, πιο ρυθμισμένο, αμυντικό και προστατευτικό είδος καπιταλισμού.
Στην καλύτερη περίπτωση θα συγχρονιστεί ο τρόπος αντιμετώπισης της εξουσίας των εδραιωμένων ελίτ και θα περιλαμβάνει μια ευρηματική επανεξέταση του ρόλου του κράτους στην προστασία του ατόμου.

www.bankingnews.gr